
Aanmelden voor onze nieuwsbrief
Alles is complex
Het is lastig om verschillen in kwaliteit van de gezondheidszorg
te doorgronden en verbeteringen te bereiken in de uitkomsten voor
patiënten. Twintig jaar onderzoek op dit
gebied heeft dit goed duidelijk gemaakt. Zoals wel vaker als we
het niet weten, wordt dan gezegd: het is erg complex en we weten
zoveel niet. Hierop volgt een reeks ogenschijnlijk logische
gevolgtrekkingen: effectieve interventies om de zorg te verbeteren
moeten dus ook complex zijn; alles hangt af van de context, dus
hierop moeten interventies en onderzoek zich richten; dit onderzoek
is bij voorkeur kwalitatief,
want alleen dan krijgen we werkelijk inzicht. En door onderzoekers
wordt vervolgens
toegevoegd: geef ons subsidie, zodat wij de complexiteit kunnen
helpen duiden.
Nu past ons onderzoekers bescheidenheid. Zo is het verzamelen van gegevens over het professioneel handelen en het terugkoppelen hiervan aan zorgverleners (audit en feedback) een veel gebruikte interventie om kwaliteit te bevorderen. Uit een Cochrane review met ruim 140 gerandomiseerde experimenten weten we dat dit gemiddeld een klein effect heeft (4,3% om precies te zijn). Maar uit een nadere analyse van deze studies blijkt dat dit gemiddelde effect eigenlijk al 25 jaar hetzelfde is. Met andere woorden: er is geen merkbare toename van de kennis over de werkzame bestanddelen of noodzakelijke randvoorwaarden van deze kwaliteitsverbeterende interventie. Is het inderdaad zo complex dat we niet verder konden komen?
Complexiteit is geen unieke eigenschap van het vakgebied van kwaliteit van zorg. Genetica, sterrenkunde of literatuurwetenschap zijn ook niet bepaald eenvoudige domeinen. Hoewel het gras elders altijd groener lijkt, is het altijd nuttig om na te gaan of iets kan worden geleerd van zulke vakgebieden. Ik poneer enkele lessen:
- De meeste onderzoekers gaan ervan uit dat zowel genotype en fenotype als omgeving van invloed zijn op gedrag en uitkomsten van organismen. Het lijkt plausibel dat dit voor zorgverleners, managers of beleidsmakers niet anders is.
- Alle onderzoek is kwalitatief, een deel van het onderzoek is ook kwantitatief. Onderzoek met grote impact is vaak grootschalig en kwantitatief, waaronder veel studies naar de uitkomsten van interventies. Bruikbare kennis is vaak een getal.
- Vooruitgang in de kennis is voornamelijk geboekt in gebieden waarin gedurende langere tijd substantieel is geïnvesteerd. Het is aannemelijk dat dit principe ook geldt voor het vakgebied van kwaliteit van zorg.
Dan terug naar de complexiteit. Onderzoekers leven natuurlijk
van complexiteit: waarom
zou er anders onderzoek nodig zijn? Toch moeten zij zich afvragen:
zijn wij ervoor om de dingen ingewikkeld te houden, of voor te
stellen, dan wel om ingewikkelde dingen eenvoudiger te maken?
Implementatiewetenschap in de gezondheidszorg houdt zich van
oudsher bezig met lastige problemen op het vlak van kwaliteit van
gezondheidszorg, waarop complexe interventies worden losgelaten in
veranderlijke contexten. Volgens mij moeten wij proberen om dit
alles vervolgens zo eenvoudig mogelijk voor te stellen, en niets
eenvoudiger.
Prof. dr. Michel Wensing,
hoogleraar implementatiewetenschap
- Blog
- Het paard achter de wagen spannen
- Dé kwaliteit bestaat niet
- Continuïteit van zorg en spoed gaat niet altijd goed
- Gevangen in het RCTweb van de evidence spin
- A giant leap for mankind
- Empowerment: wat beleidsmakers zeggen, proberen onderzoekers te meten
- Patiëntgerichtheid in het ziekenhuis
- Medicalisering
- Ergotherapie aan huis bij dementie: effectieve en efficiënte persoonsgerichte zorg
- Amerikaanse belangstelling
- Alles is complex
- Palliative care 2020:towards integration of palliative care in an age-friendly EU, 15 October 2014 Brussels
- Zonder patiënt is het zorgteam niet compleet en kunnen we niet scoren
- Economisch verantwoorde zorginnovatie in de paramedische sector: een utopie?
- Betaalbare topzorg?
- Van 'group-based medicine' naar 'person-based medicine'
- Zet Palliatieve Zorg op de kaart!
- Toepassing van patiënt-gerapporteerde uitkomsten in de zorg
- Identiteit
- Taakherschikking vraagt om vertrouwen
- Patiëntervaringen 2.0
- Patiënt aan het roer of toch het geld?
- Keuzehulpen – u vindt ze op www.kiesbeter.nl
- Patiëntenautonomie
- Prestaties langs de meetlat, maar welke?
- Dit nooit meer!
- De zorg is ziek: diagnose onbeheerste groei!
- Waardigheid,sleutelwoord in effectieve hulpverlening
- Een bezoek aan de spoedeisende hulp
- Waar gaat dat heen met het kostenprobleem?
- Huidig zorgsysteem lokt overconsumptie uit
- De waarde van gelijke zorg
- Goede zorg is meer dan bewezen zorg, maar is EBP daarmee een illusie?
- “Kabinet, leg uit hoe je tot je coronamaatregelen komt”
- John Snow. Over de cholera en een bijzondere Londense arts (1813-1858)
- Het virus en de graphic novel
- Beri-beri: een bijzondere ziekte in veel gedaantes
- Schat der gesondheyt
- Het weerwolfsyndroom of hypertrichose
- Hysterie: over een gestorven ziekte
- Het Zanderinstituut te Rotterdam
- Van staarsteken tot intra-oculaire kunstlens
- Dichter bij de dood via strips
- Over Indische spruw of ‘aphtae tropicae’
- Boeken
- Rapporten
- Tools
- Conferenties
- Proefschriften