
Aanmelden voor onze nieuwsbrief
Medicalisering
Medicaliseren wil zeggen dat een probleem of ongerief waar voorheen geen zorg aan te pas kwam het medische domein wordt ingeduwd of getrokken. Veelgebruikte voorbeelden zijn: slaapproblemen, zwangerschap en ADHD. De term medicalisering stamt uit de 70-er jaren toen Ivan Illich zijn Medical Nemesis schreef. Illich vond dat de gezondheidszorg mensen besteelt van zelfredzaamheid en van het herstellend vermogen van het lichaam. Hij maakte ons bewust van iatrogene schade, dat is schade die ontstaat door medische diagnostiek of therapeutisch handelen. Hij wees er op dat de remedie vaak ernstiger is dan de kwaal. Gezondheidszorg is niet een panacee voor alle kwalen.
Illich koos een extreme positie, die anno 2015 nog wel degelijk een boodschap heeft. Too much medicine maakt afhankelijk en bemoeilijkt zelf nadenken. Problematisch in onze moderne zorg is dat preventie zo'n ondergeschoven plaatst heeft. Voorkomen lijkt zinloos en nodeloos vermoeiend, als de propaganda is "for every pill an ill". Zo prikkelt de zorg niet tot een gezonde leefstijl.
Bijzonder is dat het huidig beleid - geheel terecht − aanstuurt
op zelfzorg en zelf regie nemen. Zelfzorg en zelf regie nemen is in
de moderne gezondheidszorg echter geen sinecure, getuige de vele
verhalen die patiënten met anderen delen op het internet en in de
boeken die hierover verschijnen. Een recent informatief boek
hierover dat ik van harte
aanbeveel is van de hand van Paul Goderis, De Kwetsbare
Patiënt (zie: www.boekscout.nl).
In alle levensfasen is regie bij de patiënt essentieel; niet in de laatste plaats tijdens de epiloog van het leven. Dertig jaar geleden lag onze 75- jarige tante Mien in het ziekenhuis. Zij was opgenomen in verband met een recidiverende en gemetastaseerde kanker. Op het nachtkastje had zij het boek Medical Nemesis liggen en aan haar voeteneind had ze een soort van doek gespannen met daarop "G.M.S.". Tante Mien was didactisch sterk, want ze wist dat alle passanten − dokters, verpleegkundigen en bezoekers − zouden vragen: "Wat betekent G.M.S.?". Voor haar was dat de opening voor het gesprek dat ze zo belangrijk vond: "G.M.S. betekent Geen Medisch Stuntwerk". Tante Mien was haar tijd ver vooruit en wilde zelf regie over haar zorg. Ze wilde samen met de arts overleggen en zelf beslissen: "Nu is het genoeg, dit wil ik niet meer".
Recent las ik Atul Gawande's Being Mortal. De vraag
"When shall we try to fix and when should we not?" staat hierin
centraal. Gawande voert een pleidooi voor een moeilijk gesprek
(hard conversations) dat het perspectief en de wensen van
de patiënt in de
laatste levensfase recht doet en inventariseert. Praat samen over
vragen als 'Wat vind ik prettig?', 'Wat is nog belangrijk en wat
hoeft van mij niet meer?' Het is ontluisterend dat er vaak weinig
ruimte is voor zo'n algemeen gesprek, waardoor de kans dat de
laatste levensfase medicaliseert sterk toeneemt. Het rapport 'Niet
alles wat kan, hoeft' van de Artsenfederatie KNMG geeft helder
zicht op de barrières in ons huidige zorgsysteem die passende zorg
in de laatste levensfase tegenwerken. Onze houding is vaak gericht
op 'doen' en niet op 'laten', en aan 'doen' hangt vaak het
predicaat 'beter'. Richtlijnen zijn
gericht op 'doen'. 'Niet opgeven' is de basishouding in onze
samenleving.
Ja, en dan worden er, terwijl veel zaken onuitgesproken blijven (vaak met de beste bedoelingen), zaken de zorg ingetrokken die daar niet horen. Dat is de medicalisering van het sterven.
Prof. dr. Gert Westert, hoofd IQ healthcare
- Blog
- Het paard achter de wagen spannen
- Dé kwaliteit bestaat niet
- Continuïteit van zorg en spoed gaat niet altijd goed
- Gevangen in het RCTweb van de evidence spin
- A giant leap for mankind
- Empowerment: wat beleidsmakers zeggen, proberen onderzoekers te meten
- Patiëntgerichtheid in het ziekenhuis
- Medicalisering
- Ergotherapie aan huis bij dementie: effectieve en efficiënte persoonsgerichte zorg
- Amerikaanse belangstelling
- Alles is complex
- Palliative care 2020:towards integration of palliative care in an age-friendly EU, 15 October 2014 Brussels
- Zonder patiënt is het zorgteam niet compleet en kunnen we niet scoren
- Economisch verantwoorde zorginnovatie in de paramedische sector: een utopie?
- Betaalbare topzorg?
- Van 'group-based medicine' naar 'person-based medicine'
- Zet Palliatieve Zorg op de kaart!
- Toepassing van patiënt-gerapporteerde uitkomsten in de zorg
- Identiteit
- Taakherschikking vraagt om vertrouwen
- Patiëntervaringen 2.0
- Patiënt aan het roer of toch het geld?
- Keuzehulpen – u vindt ze op www.kiesbeter.nl
- Patiëntenautonomie
- Prestaties langs de meetlat, maar welke?
- Dit nooit meer!
- De zorg is ziek: diagnose onbeheerste groei!
- Waardigheid,sleutelwoord in effectieve hulpverlening
- Een bezoek aan de spoedeisende hulp
- Waar gaat dat heen met het kostenprobleem?
- Huidig zorgsysteem lokt overconsumptie uit
- De waarde van gelijke zorg
- Goede zorg is meer dan bewezen zorg, maar is EBP daarmee een illusie?
- “Kabinet, leg uit hoe je tot je coronamaatregelen komt”
- John Snow. Over de cholera en een bijzondere Londense arts (1813-1858)
- Het virus en de graphic novel
- Beri-beri: een bijzondere ziekte in veel gedaantes
- Schat der gesondheyt
- Het weerwolfsyndroom of hypertrichose
- Hysterie: over een gestorven ziekte
- Het Zanderinstituut te Rotterdam
- Van staarsteken tot intra-oculaire kunstlens
- Dichter bij de dood via strips
- Over Indische spruw of ‘aphtae tropicae’
- Boeken
- Rapporten
- Tools
- Conferenties
- Proefschriften