Prestaties langs de meetlat, maar welke?

Steeds meer wordt aan zorgverleners gevraagd om kritisch naar hun prestaties te kijken. Maar over welke prestatie hebben we het eigenlijk?

 De prestaties kunnen in verschillende maten worden uitgedrukt. Bekeken kan worden of het handelen in overeenstemming is met de professionele richtlijnen, waarmee uitdrukking wordt gegeven aan de mate vanevidence-basedhandelen. De prestatie kan ook bepaald worden aan de hand van patiëntervaringen, uitgedrukt in aspecten als 'bereikbaarheid en service' of 'regie over de zorg'. Als beide maten worden gebruikt dan kan dit aanleiding geven tot een tegenstrijdigheid in de beoordeling. Immers, een huisarts die volgens de richtlijn afwachtend beleid voorstelt bij een voorhoofdsholteontsteking kan een slechte prestatiebeoordeling van een patiënt krijgen als deze een antibioticum wenst.

 Maar zelfs als de zorgverlener en patiënt beiden kijken naar dezelfde prestatiemaat, bijvoorbeeld de zorguitkomst, dan kan de conclusie over de prestatie uiteenlopen. Dit hangt samen met de definitie van de zorguitkomst. Stel, een chirurg vat de zorguitkomst primair op als het technisch goed uitvoeren van een operatie. En de patiënt denkt vooral aan het weer oppakken van de normale dagelijkse activiteiten. Beide definities van de zorguitkomsten gaan hand in hand als de operatie heeft geleid tot het weer opnemen van de dagelijkse activiteiten. Maar dat is lang niet altijd het geval.

 De zorgverzekeraar is nog een andere partij met een eigen perspectief op zorgprestaties. De zorgverzekeraar heeft een duidelijke focus op de kosten van de zorg. Vanuit het kostenperspectief wordt een technisch goed uitgevoerde operatie bepleit, omdat daarmee mogelijke complicaties kunnen worden voorkomen; en natuurlijk wordt het terughoudend antibioticabeleid ook onderschreven. Maar soms kan het kostenperspectief haaks staan op het vakkundig handelen en/of de voorkeur van patiënten, bijvoorbeeld bij het voorschrijven van dure geneesmiddelen in de oncologische zorg.

 De tegengestelde beoordelingen vanuit de verschillende partijen maken het probleem duidelijk. Prestaties van zorg kunnen in diverse maten worden vervat en zelfs als dezelfde maat wordt gehanteerd kan de invulling door de diverse definities uiteenlopen. Maar wat zou een oplossing zijn? Het zoeken naar consensus of de juiste maat of definitie lijkt niet de aangewezen weg. Niet alles kan onder één noemer worden gevangen. We moeten de verschillende maten en definities juist explicieter maken. Op een schoolrapport staan ook cijfers voor meerdere vakken die in enige mate zijn gerelateerd. Het totaalbeeld bepaalt of de prestatie voldoende is; eventueel kan daarop een norm worden gesteld. Maar de prestatie op elk afzonderlijk onderdeel is op zichzelf ook van informatieve waarde.

 Ik pleit voor een evenwichtig beeld van de geleverde prestaties in de zorg. Dit vereist een brede set van kwaliteitsindicatoren, waarin elk van de perspectieven in afdoende mate aan bod komt.

Dr. Jozé Braspenning,
UHD, Senior onderzoeker

 

< terug naar het overzicht