Van 'group-based medicine' naar 'person-based medicine'

Het worden spannende tijden in de zorg! We willen en kunnen steeds meer, maar kunnen het steeds minder goed betalen. De grote vraag is hoe we dit dilemma doorbreken. Hoe kunnen we goede en toegankelijke zorg bieden voor een betaalbare prijs?

Velen dachten en denken dat het moet komen van oplossingen op groepsniveau, zoals de budgettering van het hoofdlijnakkoord, het selectief inkopen van de zorg door verzekeraars en het maken van richtlijnen en indicatoren door koepels. Maar steeds meer ga ik twijfelen of deze paternalistische houding van 'wij weten wel wat goede en
gepaste zorg voor u is' past bij deze tijd en of we de hulp van de patiënt als partner daarmee ongebruikt laten.

Er zijn een aantal trends te zien waarom die patiënt als persoon − en niet de patiënt als gemiddelde van een groep − het leidende paradigma zal gaan worden van de moderne tijd.

• Ten eerste de breed gedragen roep om de menselijke maat. Patiënten zijn geen nummer, maar willen dat er wijze besluiten worden genomen die rekening houden met de complexe context die hen tot unieke personen maken. Patiënten zijn geen dingen die gerepareerd moeten worden.
• Ten tweede zijn zorgverleners geen robotten die kookboeken naleven. Zij zoeken zingeving en willen betekenisvol zijn in de relatie met die ene unieke patiënt die tegenover hen zit.
• Ten derde kunnen patiënten als partner helpen in de vorm van zelfmanagement of gedeelde besluitvorming, wat kan leiden tot betere en betaalbare zorg die past bij de patiënt als persoon.
• Ten vierde zitten we midden in een technologische en sociale revolutie. De ene nieuwe technologie buitelt over de andere. Smartphones, internet en social media veranderen in sneltreinvaart ons leven. Kennis wordt minder exclusief en verbindingen worden gemakkelijker en goedkoper. Er ontstaan vluchtige netwerken van participerende gebruikers, die steeds betere tools krijgen om zelf de relaties en verbindingen met aanbieders te beheren.
• Ten vijfde de ontwikkelingen van 'personalized medicine'. Deze gaan razendsnel, vooral in de moleculaire biologie. Door gerichte individuele diagnostiek wordt therapie steeds meer maatwerk. Geen ongewis schot hagel op een groep van patiënten, maar een gerichte aanval op die ene ziekte van die ene unieke persoon.

Er is dus een enorme personalisatieslag aan de gang. De renaissance van de complexe context van een patiënt betekent dat we de grenzen bereiken van 'group-based medicine' en van haar instrumenten zoals richtlijnen, indicatoren en RCT's. We moeten de volgende stap maken naar 'person-based medicine', waarvan we de instrumenten voor een groot deel nog samen vorm moeten gaan geven. Denk daarbij aan persoonlijke zorgplannen, gedeelde besluitvorming, zelfmanagement en 'narratives'. We zullen ze hard nodig hebben om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Het worden
spannende tijden in de zorg!

Prof dr Jan Kremer, gynaecoloog, hoogleraar patiëntgerichtheid, Radboudumc
Nijmegen (jan.kremer@radboudumc.nl; Twitter: @JKNL)

< terug naar het overzicht