Ethiek van de gezondheidszorg

Leerstoel Ethiek van de gezondheidszorg

Ons wetenschappelijk onderzoek heeft, net als ons onderwijs en onze ethiek-dienstverlening, als doel bij te dragen aan een ethisch verantwoorde gezondheidszorg. Dat doen we door kritisch-constructieve, ethische en interdisciplinaire reflectie te stimuleren op ‘goede zorg voor ziekte en gezondheid’ en hoe die te bevorderen, nu en in de toekomst. Wat goede zorg precies inhoudt spreekt namelijk niet vanzelf, onder meer omdat de zorg voor gezondheid en ziekte vandaag de dag complex en dynamisch is. Dat leidt tot allerlei spanningen die om ethische reflectie vragen.  Enkele voorbeelden:

de technologisering van zorg schrijdt steeds verder voort (denk bijvoorbeeld aan digitalisering, het streven naar ‘precision medicine’ en inzet van kunstmatige intelligentie). Die technologisering sluit echter niet vanzelf aan op de vraag van de patiënt. Meer biomedische precisie gaat ook niet altijd gepaard met aandacht voor sociale en culturele verschillen, en digitalisering kan bestaande sociale ongelijkheden makkelijk vergroten. Is meer precisie in de behandeling of meer autonomie voor (sommige) patiënten wenselijk als die ten koste gaan van rechtvaardige verdeling van zorg?

Nieuwe technologie creëert ook keuzes waar men eerder het ‘lot’ moest accepteren, bijvoorbeeld op het gebied van de voortplanting en erfelijkheid. Zulke keuzes brengen nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee, niet alleen voor individuen, maar ook voor de samenleving als geheel.  Hoe kunnen we in een liberale samenleving toch een publiek, collectief gesprek voeren over wat er toe doet in de levens van mensen.?

Toenemende kennis over het verloop van ziekteprocessen op moleculair niveau leidt vaak tot nieuwe onzekerheden. En de vele mogelijkheden om ziekte en gezondheid te monitoren en daarin te interveniëren, maken de omgang met lijden, kwetsbaarheid en dood bepaald niet makkelijker. Is er nog plaats voor dit drietal in de toekomst van de zorg, en zo niet, is dat dan erg?

In al deze gevallen staan verschillende elementen van het goede met elkaar op gespannen voet. Het wetenschappelijke onderzoek van de leerstoel Ethiek van de gezondheidszorg beoogt dergelijke spanningen te signaleren, het inzicht er in te verdiepen, en bij te dragen aan een evenwichtige en creatieve omgang met die spanningen.

We zetten hierbij in het bijzonder in op een viertal onderzoeksthema’s:

1. Ethiek van technologie in de zorg (in visies op de zorg van de toekomst, en in huidige en innovatieve praktijken)
2. Verschillen, ongelijkheden, en rechtvaardigheid (in de kliniek en op systeemniveau)
3. Ervaringen van en omgang met kwetsbaarheid en lijden
4. Ethische deliberatie en oordeelsvorming (in kliniek en samenleving)

Prof. dr. Marianne Boenink geeft inhoudelijk leiding aan de leerstoel Ethiek van de gezondheidszorg.