Een handleiding voor effectief beleid om zorguitgaven te beperken

Hoe houden we de zorguitgaven in de hand? We hebben de wetenschappelijke literatuur doorzocht naar effectieve beleidsmaatregelen. De belangrijkste bevinding is dat de bewijslast van de meeste maatregelen afwezig of conflicterend is. Het best uitgevoerde onderzoek pleit voor competitie tussen actief inkopende verzekeraars, eigen betalingen, het gebruik van referentieprijzen en het sturen op generieke geneesmiddelen.

Om de vraag te beantwoorden welk beleid effectief is om de uitgaven aan zorg te beperken, hebben we de internationale literatuur op dit onderwerp systematisch doorzocht. Dit resulteerde in 43 onderzoeksartikelen en 18 literatuuronderzoeken, die op hun beurt 341 artikelen samenvatten. Hieruit blijkt dat voor de meeste beleidsopties weinig tot geen evaluaties zijn gepubliceerd die het effect op totale zorguitgaven meten. Zo ontbreekt bijvoorbeeld enig bewijs van het effect op de totale zorguitgaven van uiteenlopend beleid zoals het reguleren van prijzen, preventie, beddenreductie, of het beperken van verspilling.

Het grootste deel van de bevindingen is afkomstig uit de VS en richt zich vooral op marktgericht beleid zoals managed care, competitie en beperken van juridische aansprakelijkheid van artsen. Het best uitgevoerde onderzoek pleit voor inzet van eigen betalingen, competitie tussen actief inkopende verzekeraars, referentieprijzen voor geneesmiddelen en het sturen op generieke geneesmiddelen. Ook is enig bewijs gevonden voor effectiviteit van budgettering, prijsbeperking, case management en controle op gepast gebruik. Mogelijk wordt de beperkte bewijslast verklaard door weglekeffecten: eventuele besparingen worden gecompenseerd door extra uitgaven elders in het systeem. Daarom adviseren we beleidsmakers om verschillende soorten bezuinigingsbeleid te combineren om de effectiviteit te verhogen, en om huidig beleid beter te monitoren en te evalueren.

Meer weten over dit onderzoek? Lees de publicatie hier.

Stadhouders N, Kruse F, Tanke M, Koolman X, Jeurissen P. Effective healthcare cost-containment policies: A systematic review. Health Policy. 2019 Jan;123(1):71-79. doi: 10.1016/j.healthpol.2018.10.015. Epub 2018 Nov 2. Review. PubMed PMID: 30429060.