Herschikking van taken in de eerstelijnszorg

Recent is een update van een Cochrane Review (2005) door Miranda Laurant (link) et al. gepubliceerd in de Cochrane Library. Deze review wordt gezien als een ‘high impact review’. De review wordt veelvuldig gedownload en is onlangs ook in diverse keynote lezingen op het ICN APN/NP congres te Rotterdam benoemd als relevante review voor de positionering en profilering van verpleegkundigen in de gezondheidszorg.

De huidige en toekomstige uitdagingen in de eerstelijns gezondheidszorg, ten gevolge van vergrijzing, verhoogde prevalentie van chronische aandoeningen, multimorbiditeit, meer aandacht voor gezonde leefstijl en preventie, en toegenomen werkdruk van huisartsen, vraagt om een andere organisatie van de eerstelijns gezondheidszorg. Het herschikken van (medische) taken van huisartsen naar hiervoor getrainde verpleegkundigen (zoals verpleegkundig specialisten, praktijkondersteuners, etc.) wordt gezien als een van de mogelijke oplossingen om kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van de eerstelijnszorg te borgen. 

De review includeert 18 RCTs, waarin getrainde verpleegkundigen (medische) taken overnemen van huisartsen. De methodologische kwaliteit van RCTs varieert, maar is laag tot matig. Dit betekent dat conclusies met slechts een beperkte mate van zekerheid kunnen worden vastgesteld.

De verpleegkundigen bieden waarschijnlijk vergelijkbare of betere kwaliteit van zorg in vergelijking met huisartsen en realiseren waarschijnlijk vergelijkbare of betere patiëntuitkomsten. Patiënttevredenheid met de zorg verleend door verpleegkundigen is waarschijnlijk hoger in vergelijking met de zorg die door huisartsen wordt verleend. De duur van een consult met een verpleegkundige is waarschijnlijk langer dan een consult met huisarts en patiënten hebben waarschijnlijk iets vaker een vervolgconsult met verpleegkundigen in vergelijking met huisartsen. De effecten op de kosten van de zorg zijn onduidelijk. Het is niet mogelijk om op basis van de geïncludeerde studies vast te stellen of het opleidingsniveau van verpleegkundigen van invloed is op de uitkomsten.

Laurant  M, van der Biezen  M, Wijers  N, Watananirun  K, Kontopantelis  E, van Vught  AJAH. Nurses as substitutes for doctors in primary care. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 7. Art. No.: CD001271. DOI: 10.1002/14651858.CD001271.pub3.