Hoe bereiken we verbetering en innovatie in de gezondheidszorg?
Over verbetering en innovatie van de gezondheidszorg bestaan uiteenlopende opvattingen, die hun aanhangers gewoonlijk met grote stelligheid naar voren brengen. De feitelijke stand van de wetenschap op dit terrein noopt echter tot grote bescheidenheid. Ondanks een sterk gestegen belangstelling voor het onderwerp, is er nog weinig onderbouwde kennis over hoe verbetering bereikt kan worden. Recentelijk bespraken Michel Wensing en Richard Grol de uitdagingen in het wetenschappelijk onderzoek naar kwaliteitsverbetering en implementatie van innovaties in de zorg.
Wereldwijd is de afgelopen jaren geïnvesteerd in onderzoek naar kennistransfer, kwaliteitsverbetering en implementatie van innovaties van gezondheidszorg. Het gevaar bestaat dat de hoge verwachtingen niet zullen worden waargemaakt. In het afgelopen decennium lijkt de kennis over dit onderwerp namelijk maar weinig te zijn toegenomen: de effecten van allerlei programma’s en maatregelen voor verbetering van zorg blijven immers onvoorspelbaar en (gemiddeld) klein. Hiervoor zijn meerdere oorzaken aan te wijzen. Zo staat bij de selectie van onderzoeksvoorstellen zelden een implementatievraagstelling op de voorgrond, maar voornamelijk de (beleefde) urgentie van een probleem in de gezondheidszorg. Verder kunnen maar weinig onderzoekers langere tijd werken aan vraagstukken op het gebied van kwaliteitsverbetering en implementatie van innovaties, doordat zij steeds weer op zoek moeten naar projectfinanciering. Dit draagt uiteraard niet bij aan de opbouw van wetenschappelijke kennis.
In het artikel van Wensing en Grol wordt een aantal inhoudelijke kwesties besproken. Zo is inmiddels veel theorie ontwikkeld voor implementatie en kwaliteitsverbetering, zodat er nu vooral behoefte bestaat aan toetsing en integratie van wat beschikbaar is. Methoden voor het betrekken van belanghebbenden zouden beter beschreven en gevalideerd moeten worden. Het veld is gebaat bij een diversiteit aan onderzoeksdesigns en methoden, maar gerandomiseerde designs lijken momenteel minder in trek. Zij blijven echter noodzakelijk voor het beantwoorden van vragen over de effectiviteit van maatregelen.