Gespreksvoering ‘nieuwe donorwet’ onderzocht: ‘geen bezwaar’ voelt anders dan een ‘ja’

Veel artsen vinden het een uitdaging: nabestaanden mededelen dat een ‘geen bezwaar’-donorregistratie inhoudt dat er toestemming is voor orgaan- en weefseldonatie. Promovenda Sanne van Oosterhout voerde met haar team kwalitatief onderzoek uit naar de gespreksvoering. Daarvoor zijn in acht ziekenhuizen 29 donatiegesprekken geanalyseerd en de betrokken professionals en familieleden naderhand geïnterviewd.

Sinds juli 2020 geldt in Nederland het Actief Donor Registratiesysteem. Nieuw daarin is de ‘geen bezwaar’-donorregistratie, die automatisch geldt als er geen expliciete keuze is doorgegeven. Hoe bespreken artsen deze donorregistratie met de familie? Voor dit doel selecteerden de onderzoekers 15 donatiegesprekken.

Het onderzoek onthult dat artsen een individueel vertrekpunt hebben bij donatiegesprekken. Hun eigen opvattingen over donatie, eerdere ervaringen met families en kennis van de nieuwe donorwet spelen een rol. Artsen voerden het donatiegesprek via vier routes: van vasthouden aan de geregistreerde wens van de patiënt tot meer de wens van de nabestaanden volgen. Vooral de ‘geen-bezwaar’-registratie leidt tot meer onzekerheid. Artsen ervaren het gevoel te moeten balanceren tussen vijf doelen: wetgeving volgen, de wens van de potentiële donor vervullen, consensus bereiken met de familie en conflict vermijden, optimale rouwverwerking bieden voor de familie, en meer weefsels en organen beschikbaar stellen. Dit maakt het donatiegesprek complex.

Indien de familie op de hoogte is van de donorregistratie van hun dierbare verloopt het gesprek soepeler voor zowel artsen als families. Publiekseducatie over registratie en de donatieprocedure is daarom cruciaal. Dit onderzoek wordt gebruikt om de scholing voor artsen te optimaliseren. De nieuwe donorwet is relatief nieuw, waardoor veel artsen nog ongetraind of onervaren waren met ‘geen-bezwaar’ gesprekken. Scholing, onderlinge uitwisseling en met elkaar meekijken, en reflectie op de vier routes en eigen handelen zijn belangrijk.

Lees hier het artikel: https://rdcu.be/dik8H van Oosterhout, S.P.C., van der Niet, A.G., Abdo, W.F. et al. How clinicians discuss patients’ donor registrations of consent and presumed consent in donor conversations in an opt-out system: a qualitative embedded multiple-case study. Crit Care 27, 299 (2023).