Preventie: Onderzoek naar effectiviteit stoppen-met-rokeninterventies

Prof. dr. Marijn de Bruin (IQ healthcare) leidt een onderzoeksprogramma (IC-Smoke) naar de effectiviteit en effectieve elementen van programma’s om mensen te helpen om te stoppen met roken. In dit onderzoek laat hij zien dat een nieuwe methode om wetenschappelijk bewijs samen te vatten leidt tot een veel beter begrip van hoe effectief verschillende stoppen-met-rokenprogramma’s zijn.

In het meest recente IC-Smoke onderzoek dat nu is gepubliceerd in Addiction vat De Bruin op een innovatieve manier het bewijs samen van ruim 170 gerandomiseerde interventiestudies. De innovatie is als volgt: in effectiviteitsonderzoek omtrent leefstijlinterventies, zoals nieuwe  stoppen-met-rokenprogramma’s, worden rokers toegewezen aan een interventie- of controlegroep. De interventiegroep krijgt het nieuwe programma en de controlegroep ‘iets anders’, waarna 6 of 12 maanden later het rookgedrag wordt vergeleken. In literatuurreviews en meta-analyses wordt in de regel genegeerd wat er in die controlegroep gebeurt: men kijkt alleen naar het interventieprogramma. Het werk van De Bruin laat echter zien dat dit onverstandig is: ook mensen in de controlegroepen krijgen vaak een vorm van begeleiding om te stoppen met roken. Die controlegroepbegeleiding, blijkt uit dit onderzoek, is ook effectief en verschilt enorm tussen onderzoeken: in sommige studies krijgt de controlegroep een folder en in andere studies zeven groepsinterventies van anderhalf uur.

Het blijkt bovendien dat meer geavanceerde, duurdere interventies (bv. intensievere, langdurige groepsbegeleiding door getrainde psychologen) in de regel worden vergeleken met meer geavanceerde en dus effectievere controlegroepinterventies. Daardoor lijken simpele interventies en geavanceerdere interventies even effectief. Maar als je controleert voor verschillen in controlegroepen, zie je duidelijk dat geavanceerde stoppen-met-rokenprogramma’s effectiever zijn dan zelfhulp of korte adviesgesprekken.

Deze resultaten hebben implicaties voor kosteneffectiviteitmodellering en beleid over welke interventies aan te bieden. Prof. De Bruin wil de methode ook op andere leefstijlgedragingen toepassen, zodat we veel  beter gebruik kunnen maken van het bewijs dat er al is.

Voor de publicatie, zie Estimating the true effectiveness of smoking cessation interventions under variable comparator conditions: A systematic review and meta‐regression - Kraiss - 2023 - Addiction - Wiley Online Library