Zelfsturend leren of klassikaal leren aan de HAN-opleiding Fysiotherapie?

In een recent verschenen artikel in BMC Medical Education werden twee onderwijsvormen in het hoger onderwijs vergeleken: self-directed learning (SDL) en het traditionele instruction based learning (IBL). In een niet-gerandomiseerde experimentele studie werden tweedejaars fysiotherapiestudenten een jaar lang gevolgd. Er werd geen verschil gevonden in gemiddelde scores op kennis- en vaardigheidstoetsen. Het vertrouwen om te kunnen functioneren in de fysiotherapeutische praktijk (fysiotherapie-zelfeffectiviteit) nam toe gedurende het jaar van onderzoek, en deze toename was gelijk in beide groepen.

Hoger onderwijs wordt overwegend klassikaal georganiseerd, waarbij de student geïnstrueerd wordt hoe en wat te leren (Instruction Based Learning: IBL). Self Directed Learning (SDL) wordt gezien als een didactische methode die de student beter voorbereidt op de snel veranderende eisen in de gezondheidszorg. In SDL heeft de student de regie en kiest individuele doelen, werkvormen en activiteiten die hem of haar het beste in staat stellen het gestelde einddoel te bereiken. In de SDL-variant, zoals uitgewerkt op de HAN opleiding fysiotherapie, heeft de docent de rol van coach die de student begeleidt in het maken van deze keuzes.  

Door de HAN bachelor opleiding fysiotherapie werd een niet-gerandomiseerd experiment uitgevoerd om de effecten van IBL en SDL te vergelijken, waarbij tweedejaars studenten die hetzij IBL of SDL volgen, werden geïncludeerd. Bij aanvang en op het eind van het jaar werden studieresultaten en zelfeffectiviteit gemeten. Studieresultaten werden vastgesteld op basis van scores op een kennistoets en op een toets fysiotherapievaardigheden. Zelfeffectiviteit werd gemeten met gevalideerde vragenlijsten met betrekking tot studie/werk; en met betrekking tot fysiotherapeutisch handelen.

Van de 174 tweedejaars studenten hebben er 108 deelgenomen aan de studie (62%). De SDL groep bestond uit 27 studenten, tegenover 81 studenten in IBL. Bij aanvang van het studiejaar waren beide groepen gelijk op demografische variabelen, studieresultaten, en zelfeffectiviteit. Er werden geen verschillen gevonden tussen beide groepen op het eind van jaar 2. Zelfeffectiviteit met betrekking tot werk/studie veranderde niet tussen voor- en nameting. Zelfeffectiviteit met betrekking tot het fysiotherapeutisch handelen nam in beide groepen toe gedurende het jaar van onderzoek.

De conclusie is dat beide onderwijsvormen vergelijkbare resultaten laten zien in studieuitkomst en zelfeffectiviteit. SDL kan een belangrijk alternatief zijn voor IBL. De uitdaging is vast te stellen welke student het best gedijt bij welke vorm van onderwijs.

 Lees hier het artikel van W. van Lankveld, M. Maas, J. van Wijchen, J. Visser en J.B Staal.