Effect van digitale zorgplatforms op de kwaliteit van zorg voor kankerpatiënten

Afgelopen september verscheen in het Journal of Medical Internet Research (JMIR) de systematische review over de invloed van digitale zorgplatforms op de kwaliteit van kankerzorg en belemmerende en bevorderende factoren voor implementatie van deze platforms. De review beschrijft hoe het gebruik van digitale zorgplatforms de beschikbaarheid van informatie en ‘vertrouwen in eigen kunnen’ bleek te vergroten. De ervaringen met deze digitale platforms waren dan ook positief. De meeste belemmerende factoren voor platform-implementatie lagen op professioneel niveau en de meeste bevorderende factoren werden gevonden op patiënt- en innovatieniveau.
Deze systematische review kwam voort uit een samenwerkingsproject tussen de afdelingen Heelkunde, Hematologie en IQ healthcare van het Radboudumc. Vanuit IQ healthcare was dr. Rosella Hermens betrokken bij deze studie.

Het aantal nieuwe patiënten met kanker maar ook het aantal mensen dat leeft met én na kanker groeit sterk. Dit geeft extra druk op de zorg, zowel wat betreft de behoefte aan meer personeel als stijgende kosten. Bij de complexer en duurder wordende behandelingen en bij de nazorg zijn steeds meer specialismen betrokken, op meerdere locaties, wat versnippering van zorg in de hand werkt. Patiënten geven aan dat vanuit hun perspectief de huidige oncologische zorg onvoldoende aansluit op hun persoonlijke behoeften, voorkeuren en waarden. Ook sluit het niet voldoende aan op de veranderende rol van de patiënt als partner. Digitale zorgplatforms zijn potentiële instrumenten om in te spelen op deze ontwikkelingen en betaalbare, patiëntgerichte oncologische zorg te leveren.

De systematische review was gericht op het verzamelen van het best beschikbare bewijs van het effect van digitale zorgplatforms op de kwaliteit van zorg voor oncologische patiënten: dit werd gedaan door te focussen op verbetering van beschikbare informatie, zelfeffectiviteit ofwel ‘vertrouwen in eigen kunnen’, continuïteit van zorg en door patiënt en zorgverlener gerapporteerde ervaringen. Daarnaast werden belemmerende en bevorderende factoren voor de implementatie van digitale zorgplatforms geanalyseerd.

Verschillende databases werden doorzocht voor onderzoeken die in aanmerking kwamen voor de review voor de periode van januari 2000 tot en met mei 2020. De synthese van de resultaten werd kwalitatief uitgevoerd. Zeventien studies werden uiteindelijk geselecteerd voor analyse, bestaande uit acht klinische studies naar de effectiviteit van de digitale zorgplatforms en dertien studies die belemmerende en bevorderende factoren beschreven. Het gebruik van een digitaal zorgplatform bleek de beschikbaarheid van informatie te verbeteren en zelfeffectiviteit te vergroten. Er zijn geen gegevens gevonden over het effect van digitale zorgplatforms op de continuïteit van zorg. Echter, op basis van focusgroepinterviews lijken digitale zorgplatforms de continuïteit van zorg te verbeteren via de uitwisseling van patiëntgegevens tussen instellingen. Patiëntgerapporteerde ervaringen zoals tevredenheid met het platform waren positief. De meeste belemmerende factoren voor implementatie werden, gebruik makend van het raamwerk van Grol & Wensing, geïdentificeerd op het niveau van de zorgprofessional, zoals de zorg voor verhoogde werkdruk en het onbeheerd vrijgeven van medische informatie aan patiënten. De meeste bevorderende factoren werden gevonden op patiënt- en innovatieniveau, zoals verbeterde communicatie tussen patiënt en arts en empowerment van de patiënt. Er werden weinig belemmerende en bevorderende factoren gevonden op economisch en politiek niveau.

Ondanks de gunstige resultaten ontbreekt robuust bewijs over de effectiviteit van digitale zorgplatforms, met name uit hoogwaardige studies, nog steeds. Toekomstige studies zouden zich moeten richten op het verder onderzoeken van de effectiviteit van digitale zorgplatforms, en op belemmerende en bevorderende factoren op economisch en politiek niveau.

Lees hier het artikel: Hopstaken JS*, Verweij L*, van Laarhoven CJHM, Blijlevens NMA, Stommel MWJ, Hermens RPMG. Effect of Digital Care Platforms on Quality of Care for Oncological Patients and Barriers and Facilitators for Their Implementation: Systematic Review. J Med Internet Res. 2021 Sep 24;23(9):e28869. doi: 10.2196/28869. PMID: 34559057; PMCID: PMC8501408.
*shared first authorship