Publicaties

• 1,5 meter afstand: wie, wanneer en waar?

  1,5 meter afstand houden was tijdens de coronapandemie niet altijd even makkelijk. We herinneren ons allemaal de drukke supermarkt, maar ook op bijvoorbeeld werkplekken kon afstand bewaren moeilijk zijn. Werden mensen in gelijke mate gehinderd door zulke omstandigheden, of verschilden groepen hierin? En veranderde dit gedurende de loop van de pandemie?

• Klachten na COVID zijn persisterend en enorm beperkend voor substantiële groep mensen

  Recent verscheen in JMIR Public Health and Surveillance een artikel over hoe mensen met aanhoudende klachten na COVID-19, die gebruik hebben gemaakt van de paramedische herstelzorgregeling, herstelden tijdens de eerste zes maanden na aanvang van de behandeling.

• Gespreksvoering ‘nieuwe donorwet’ onderzocht: ‘geen bezwaar’ voelt anders dan een ‘ja’

  Sinds juli 2020 geldt in Nederland het Actief Donor Registratiesysteem voor orgaan- en weefseldonatie. Nieuw daarin is de ‘geen bezwaar’-donorregistratie. Hoe bespreken artsen deze donorregistratie met de familie? In de praktijk zien we dat artsen een individueel vertrekpunt hebben en het gesprek via vier verschillende routes voeren. Indien de familie op de hoogte is van de donorregistratie van hun dierbare verloopt het gesprek soepeler voor zowel de arts als voor de familie.

• Preventie: Onderzoek naar effectiviteit stoppen-met-rokeninterventies

  Prof. dr. Marijn de Bruin (IQ healthcare) leidt een onderzoeksprogramma (IC-Smoke) naar de effectiviteit en effectieve elementen van programma’s om mensen te helpen om te stoppen met roken. In het meest recente IC-Smoke onderzoek dat nu is gepubliceerd in Addiction vat De Bruin op een innovatieve manier het bewijs samen van ruim 170 gerandomiseerde interventiestudies.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek: Ethiek van leefstijl en preventie

  Het derde nummer van 2023 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is onlangs uitgekomen. In deze editie staat het thema ethiek van leefstijl en preventie centraal. Onderwerpen die aan bod komen zijn leefstijlzorg als religie, is een suikertaks te rechtvaardigen, en heb je eigenlijk ‘recht’ op ongezond gedrag?

• Morele verbeelding als instrument voor biomedisch ethiekonderwijs

  Door moral imagination te integreren in het ethiekonderwijs van biomedische wetenschappers kunnen zij verschillende ethische competenties ontwikkelen.

• Onzekerheid in complexe zorgcontexten

  Onzekerheid wordt steeds meer erkend als een cruciaal fenomeen in de medische praktijk. Onderzoek naar onzekerheid is tot nu toe versnipperd geweest over verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals psychologie, communicatiewetenschappen en ethiek.

• Helft ongevaccineerde reformatorische vrouwen twijfelt over rubellatest

  GGD Gelderland-Zuid, Radboudumc en Maastricht University deden onderzoek naar persoonlijke ervaringen van ongevaccineerde reformatorische vrouwen met rubella (rodehond). Rubella tijdens de zwangerschap kan leiden tot het congenitaal rubellasyndroom en ernstige aangeboren afwijkingen bij de ongeboren baby.

• Psychiatrische risicofactoren voor het chronisch voorschrijven van hoge doses opioïden

  In dit grootschalige onderzoek is onderzocht wat de relatie is tussen de aanwezigheid van psychiatrische morbiditeit en het chronisch en in hoge doses gebruiken van opiaten. Psychische stoornissen verhogen het risico op het ontwikkelen van chronisch hoog-gedoseerd opioïdengebruik bij patiënten die voor het eerst opioïden op recept voorgeschreven kregen.

• Effect van het digitaal zorgplatform CMyLife op de kwaliteit van zorg voor patiënten met chronische myeloïde leukemie

  Afgelopen maart is de ‘patient preference trial’ naar het effect van CMyLife, een digitaal zorgplatform voor chronische myeloïde leukemie (CML) patiënten, gepubliceerd in de BMC Health Services Research. Het betrof een samenwerkingsproject tussen de afdelingen Hematologie en IQ healthcare van het Radboudumc.

• Minder morele stress na moreel beraad op de IC

  IC-professionals worden in hun dagelijkse werk geconfronteerd met ingewikkelde ethische problemen. Tijdens een moreel beraad gaan zorgprofessionals onder leiding van een ethicus in gesprek over zulke problemen.

• ‘Keuzehulp is hulpmiddel voor patiënt en arts’

  Wel of geen behandeling, meer of minder invasief behandelen: er zijn verschillende behandelopties waar patiënten met nierkanker uit kunnen kiezen in hun gesprek met de zorgverlener. Maar hoe weten ze welke behandeling het beste bij hen past?

• Dementie in metaforen

  Mensen met dementie en een migratieachtergrond ontvangen vaak suboptimale zorg. Taalproblemen, schaamtegevoelens, en verschillen in waarden en voorkeuren kunnen de communicatie tussen mensen met dementie, hun mantelzorgers, en professionele zorgverleners compliceren. Een goed wederzijds begrip is essentieel voor gezamenlijke besluitvorming in de zorg.

• Patiënten ervaren niet-gepaste zorg

  Patiënten ervaren en herkennen zorg die geen toegevoegde waarde heeft, en zien de nadelen hiervan in voor zichzelf en de maatschappij. Dat blijkt uit een interviewstudie met 24 patiënten, waaraan Eva Verkerk en Tijn Kool van IQ healthcare hebben meegewerkt.

• Beoordelen van wetenschappelijk onderzoek: vergeet niet om ook naar de (on)afhankelijkheid van de onderzoekers te kijken

  Op dit moment beoordelen we wetenschappelijk onderzoek primair door te kijken naar elementen van de onderzoeksopzet, zoals: is er gerandomiseerd, is er geblindeerd, enzovoort. Thomas Hoogeboom (IQ healthcare) en collega's keken verder en onderzochten het fenomeen genaamd 'Researcher Allegiance'.

• Herziene druk implementatiehandboek

  Implementatie in de zorg mag zich verheugen in een groeiende belangstelling van wetenschap en praktijk. Het boek ‘Implementatie: Effectieve verbetering van de patiëntenzorg’ onder redactie van Michel Wensing en Richard Grol biedt al vele jaren een praktisch en wetenschappelijk onderbouwd overzicht van de kennis op dit gebied.

• Passende zorg in de verpleegkundepraktijk

  Hoe kunnen verpleegkundigen en verzorgenden bijdragen aan toegankelijke, betaalbare en kwalitatieve gezondheidszorg in Nederland? Collega’s van IQ healthcare, Radboudumc, de Hogeschool van Arnhem Nijmegen en Nursing Science Nijmegen (NSN), stelden in TvZ een overzicht samen van voorbeelden en onderzoek naar passende zorg in het verpleegkundig vakgebied.

• Een best practice voor pastorale zorg bij euthanasie

  In het tijdschrift Death Studies is onlangs een publicatie verschenen over een onderzoek naar de ervaringen van pastores (predikanten, pastoraal werkers, geestelijk verzorgenden) met euthanasie. Het onderzoeksteam stond onder leiding van Stef Groenewoud (medisch ethicus IQ healthcare).

• Hoe kan e-health helpen bij urine-incontinentie?

  Urine-incontinentie na inspanning, hoesten of niezen, zogenoemde stress-incontinentie, komt veel voor bij vrouwen. Het heeft een grote impact op het fysieke en mentale welzijn. We weten dat training van de bekkenbodemspier met e-health een effectieve behandeling hiervoor kan zijn. We weten niet hoe en hoe vaak vrouwen deze e-health gebruiken. Dat is onderzocht in deze studie. Ook is gekeken waarom vrouwen ermee ophielden

• De rol van social health in het ontstaan van dementie

  In het tijdschrift Frontiers in Psychiatry verscheen onlangs een publicatie vanuit het SHARED project over de rol van social health in het ontstaan van dementie. In dit internationale multidisciplinaire project hebben de auteurs van dit artikel een conceptueel framework voor social health ontwikkeld en toegepast. Hun conclusie is dat social health ertoe doet en het dient dan ook een prioriteit te worden in het onderzoek naar cognitieve achteruitgang en dementie.

• De ideale timing van advanced care planning versus de dagelijkse praktijk

  De auteurs van deze publicatie vroegen ca. 100 huisartsen geanonimiseerde dossiers van overleden patiënten te beoordelen en deze vraag te beantwoorden: "Wanneer hadden met deze patiënt idealiter gesprekken gestart moeten worden over het levenseinde en wanneer had besproken moeten worden welke zorg hierbij zou passen?"

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek nr. 3

  Het derde nummer van 2022 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is onlangs uitgekomen. Dit themanummer is gewijd aan de Health care humanities, dat een breder perspectief biedt in het geneeskunde-onderwijs in Nederland.

• Artsen besteden veel tijd aan het EPD

  In een onlangs verschenen studie in Applied Clinical Informatics is gekeken hoeveel tijd artsen in de hoofd-hals-oncologie besteden aan het elektronisch patiëntendossier (EPD). Maar liefst 44% van de tijd van het eerste consult en 31% van de tijd van het follow-up consult besteedden zij aan het EPD. Toch vinden veel artsen dat ze meer tijd nodig hebben voor documentatie in het EPD.

• Creëren van een effectieve werkplekcultuur met en door verpleegkundigen

  Een effectieve werkplekcultuur wordt gekenmerkt door persoonsgerichtheid en het bieden van effectieve zorg. Verpleegkundigen leveren een waardevolle bijdrage in persoonsgerichte en evidence- based praktijkvoering en zijn derhalve een onderdeel van het groter geheel (cultuur). Om een effectieve werkplekcultuur te creëren is een centrale rol voor bachelor en master opgeleide verpleegkundigen voorzien om dergelijke culturen te faciliteren.

• Adequate verpleegkundige bezetting

  Het is de laatste tijd helder dat in alle sectoren problemen spelen met adequate bezetting. In het onderwijs, bij de NS en ook in privésituaties blijken winkels of restaurants zomaar gesloten door problemen met de bezetting.

• Opheldering over vaccinatietwijfel

  Door uitbraken van infectieziekten die een bedreiging vormen voor de volksgezondheid, zoals bijvoorbeeld mazelen, maar ook COVID-19, is er veel aandacht voor vaccineren. Hoewel vaccinaties één van de meest effectieve en veilige interventies zijn binnen de publieke gezondheid, lijkt vaccinatie-acceptatie niet altijd vanzelfsprekend. In 2019 riep de WHO ‘vaccine hesitancy’ uit tot een van de meest belangrijke bedreigingen voor de volksgezondheid wereldwijd.

• Verbetering uniforme verslaglegging bij tumortypes en weefselverkrijgingstechnieken

  Afgelopen maand publiceerden Julie Swillens, prof. dr. Rosella Hermens en Reinier Akkermans (IQ healthcare) hun artikel “Nationwide implementation of a multifaceted tailored strategy to improve uptake of standardized structured reporting in pathology: an effect and process evaluation” in het toonaangevende tijdschrift Implementation Science. Deze studie maakt onderdeel uit van een KWF implementatieonderzoek (8281).

• Een stripboek om mantelzorgers te ondersteunen: helpend of belemmerend?

  De directe naasten zijn van grote waarde voor mensen die thuis palliatieve zorg ontvangen. Tegelijk zijn deze mantelzorgers (en vooral hun behoeften of dilemma’s) niet altijd goed zichtbaar voor professionals of vrijwilligers die over de vloer komen. Hoe kan stripkunst bijdragen aan passende ondersteuning?

• Waarom fysiotherapeuten afwijken van de richtlijn lage rugklachten

  IQ healthcare voerde samen met de afdeling Huisartsgeneeskunde van het ErasmusMC en de HAN University of Applied Sciences een kwalitatief onderzoek uit naar de overwegingen van fysiotherapeuten om af te wijken van de richtlijn lage rugpijn.

• Promotieonderzoek ethiek in de schijnwerpers

  Het tijdschrift Podium voor bioethiek heeft onlangs een speciaal themanummer uitgebracht met daarin een staalkaart van het huidige Nederlandse en Vlaamse promotieonderzoek in de bioethiek. Onder de titel ‘Hora est!’ worden onder meer de promotieonderzoeken van IQ healthcare-promovendi Pleuntje Verstegen en Niek Kok gepresenteerd.

• Verbeterde rapportage van de pathologiediagnostiek leidt tot betere behandelkeuzes voor patiënten

  Onlangs is de tweede publicatie van de KWF implementatiestudie gericht op het verbeteren van de implementatie van gestandaardiseerde gestructureerde verslaglegging online verschenen in Archives of Pathology & Laboratory Medicine.

• Besturing van academisch medische centra in een veranderend zorglandschap

  Academisch medische centra (AMC’s) zijn belangrijke spelers in de gezondheidsstelsels in Europa. Toch is er weinig literatuur beschikbaar over de aansturing van deze grote organisaties. IQ healthcare heeft samen met enkele andere onderzoekers een internationaal, vergelijkend onderzoek uitgevoerd hiernaar.

• Samen Beslissen met CollaboRATE: meten is weten?!

  Samen Beslissen staat volop in de belangstelling. De campagne ‘Hallo dokter, hallo patiënt’ ging in september 2021 van start en is ook op dit moment veelvuldig te zien op radio, televisie en sociale media. Het internationaal ontwikkelde meetinstrument om de mate van samen beslissen te meten (CollaboRATE) is nu ook in het Nederlands beschikbaar.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek

  Het tweede nummer van 2022 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is onlangs uitgekomen. In dit nummer een interview met hoogleraar ethiek bij IQ healthcare Marianne Boenink en een artikel over de oneerlijke strijd voor trans vrouwen tegen de zorgverzekeraar.

• Waarom fysiotherapeuten afwijken van de richtlijn lage rugklachten

  IQ healthcare (Gijs Lemmers, Gert Westert, Bart Staal, Philip van der Wees) voerde samen met de afdeling Huisartsgeneeskunde (ELG) van het ErasmusMC (Jasper Bier) en de HAN University of Applied Sciences (Bart Staal en Wim van Lankveld) een kwalitatief onderzoek uit naar de overwegingen van fysiotherapeuten om af te wijken van de richtlijn lage rugpijn.

• Doelmatige diagnostiek van vitaminebepalingen door de huisarts

  Onderzoeker Tijn Kool van IQ healthcare schreef een commentaar op een interventiestudie beschreven in het British Journal of General Practice Open. Deze studie werd uitgevoerd omdat het aantal bepalingen van het gehalte vitamine B12 en D door de huisarts al jaren sterk toeneemt.

• Vroegtijdige zorgplanning rond het levenseinde in de huisartspraktijk

  IQ healthcare (Stef Groenewoud, Yvonne Bekker, Ankie Suntjens, Yvonne Engels) voerde samen met de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) van het Radboudumc (Henk Schers) een dossieronderzoek uit naar de toepassing van vroegtijdige planning van de zorg rond het levenseinde (ACP) in de huisartspraktijk.

• Een sepsis voorspelmodel voor huisartsen

  IQ healthcare was onderzoekspartner in een ZonMw-onderzoek van het Julius Centrum (UMC Utrecht): de TeSD-IT studie. De belangrijkste onderzoeksvraag van deze studie was: “Wat is het meest geschikte predictiemodel om sepsis te herkennen in de eerste lijn?

• De IMPROVE-implementatiestudie

  Negen ziekenhuizen namen deel aan deze stepped wedge cluster gerandomiseerde studie om het effect van de implementatiestrategie op richtlijnnaleving en de associatie tussen richtlijnnaleving en patiëntveiligheidsuitkomsten te evalueren bij volwassen patiënten met een grote niet‐cardiale operatie (sterfterisico ≥1%). De onderzoekers analyseerden de gegevens van 1934 patiënten.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek 1, 2022

  Het eerste nummer van 2022 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is onlangs uitgekomen. In dit nummer zijn o.a. drie zeer lezenswaardige artikelen te vinden die elk op een eigen wijze het lichaam aangrijpen als bron voor ethische en filosofische reflectie. In het eerste artikel worden ethische vragen gesteld bij de rol die epigenetica kan spelen in bevolkingsonderzoek naar kanker.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek

  Het vierde nummer van 2021 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is eind december 2021 uitgekomen. Het is een themanummer getiteld ‘Filosofie van het virus’. Het nummer bevat bespiegelingen over de talloze vragen en dilemma’s die de coronacrisis oproept.

• Zorgen neem je niet zomaar weg: “Dit is het laatste dat ik kan doen”

  Overbelasting onder mantelzorgers is een belangrijk thema. Juist in de laatste levensfase van hun partner of ouder voelen naasten dat er van allerlei kanten een beroep op hen wordt gedaan. Dat is vaak zwaar, maar toch zijn ze altijd beschikbaar en cijferen ze zichzelf weg.

• De evidence piramide: een overblijfsel van een ver verleden?

  Binnen de wetenschap kampen we met een informatie-overload. Ieder jaar worden er ongeveer 2,5 miljoen artikelen gepubliceerd. Vaak worden evidence-hiërarchieën ingezet om de waarde van gepubliceerd onderzoek te wegen. In een onlangs gepubliceerd editorial pleit Thomas Hoogeboom tegen het gebruik van deze hiërarchieën.

• Verkennen van infectiepreventiemaatregelen in de wijkverpleging

  Steeds meer cliënten met complexe aandoeningen krijgen verpleegkundige zorg in hun thuisomgeving. Het gaat dan bijvoorbeeld om het toedienen van medicijnen via een infuus of uitgebreide wondverzorging.

• Effect van digitale zorgplatforms op de kwaliteit van zorg voor kankerpatiënten

  Afgelopen september verscheen in het Journal of Medical Internet Research (JMIR) de systematische review over de invloed van digitale zorgplatforms op de kwaliteit van kankerzorg en belemmerende en bevorderende factoren voor implementatie van deze platforms.

• Vertrouwen als verbindend thema voor de samenwerking tussen topsporter en fysiotherapeut

  In een kwalitatieve studie heeft een groep onderzoekers gesproken met topsporters en fysiotherapeuten om invloeden op de samenwerkingsband ('therapeutic alliance') in kaart te brengen.

• TGE themanummer over de zorgethische perspectieven van ethiekondersteuning

  Het derde nummer van 2021 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) is een themanummer over de zorgethische perspectieven van ethiekondersteuning. Er is onder andere aandacht voor de ontwikkeling van ethische competenties in de opleiding tot arts.

• Belangrijke factoren voor nationale implementatie van uniforme verslaglegging in de pathologie: perspectief van MDO-leden

  Uniforme verslaglegging verbetert de kwaliteit van de verslaglegging van de diagnostiek bij kanker. Het gebruik van de beschikbare protocollen, ontwikkeld door stichting PALGA, voor uniforme verslaglegging door pathologen is momenteel suboptimaal en er is veel variatie tussen pathologen en pathologielaboratoria onderling.

• Primaire preventie van eierstokkanker: een keuzehulp voor eileiderverwijdering

  Er is een keuzehulp ontwikkeld voor vrouwen die een operatie in de buik ondergaan of een sterilisatie krijgen en geen kinderwens meer hebben. De keuzehulp ondersteunt hen bij het maken van de keuze voor het wel of niet weghalen van de eileiders tijdens de geplande operatie of sterilisatie. Het weghalen van de eileiders verkleint namelijk de kans op eierstokkanker.

• Protestantse steun voor de Nederlandse euthanasiepraktijk

  Volgens velen worden euthanasie en hulp bij zelfdoding vooral bepleit door seculiere denkers, terwijl christenen sceptisch lijken te zijn. In een recente publicatie van Theo Boer en Stef Groenewoud (IQ healthcare) concluderen de auteurs echter dat de Nederlandse euthanasiepraktijk - de meest liberale ter wereld - niet mogelijk zou zijn geweest zonder de steun van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

• Inspectie kan textmining gebruiken om slechte kwaliteit op te sporen

  Onderzoekers van het Centre for Language and Speech Technology van de Radboud Universiteit en van IQ healthcare hebben onderzoek gedaan naar het gebruik van textmining. In dit onderzoek zijn automatische tekstanalysetechnieken (textmining) toegepast om de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) alle klachten te laten onderzoeken op signalen van slechte kwaliteit.

• Perspectief oudere van invloed op therapietrouw

  Vanwege meervoudige chronische aandoeningen wordt het betekenisvol handelen van ouderen vaak belemmerd. Ergotherapeutische interventies kunnen bijdragen aan het behoud of verbeteren van dit handelen. Inzicht in hoe oudere personen hun handelen, sociale participatie en gezondheid ervaren, helpt om de ergotherapeutische aanpak op maat af te stemmen op de persoon.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek

  In het tweede nummer van 2021 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) wordt in een aantal artikelen aandacht besteed aan de actualiteit van geïnformeerde toestemming. Toestemming geven en krijgen is meer dan een afweging van voor- en nadelen.

• Grote variatie in niet-gepast gebruik van diagnostische testen  

  Een recent gepubliceerde systematische review van onderzoekers van IQ healthcare laat zien dat diagnostische testen vaak niet-gepast worden aangevraagd, en dat er veel variatie is in de omvang van niet-gepaste diagnostiek. Voorbeelden van niet-gepaste diagnostiek zijn het gebruik van beeldvorming bij ongecompliceerde lage rugpijn of het uitvoeren van preoperatieve testen bij patiënten zonder risico. De variatie kan worden verklaard door verschillen in gebruikte definities, methoden en studiepopulaties. Deze verschillen maken het vaak moeilijk om schattingen van (vergelijkbare) diagnostische testen met elkaar te vergelijken.

• Familieparticipatie op de IC

  Nu dingen weer langzaamaan normaal worden, zien we gelukkig ook dat familieleden hun kritiek zieke naaste te kunnen steunen op de intensive care. Wist u dat familieleden in het Radboudumc mogen ondersteunen bij sommige zorgtaken? In dit kwalitatieve onderzoek onderzochten de onderzoekers de mogelijke rol van familieparticipatie tijdens het stimuleren van fysieke activiteiten van de patiënt.

• Werkomgeving, wat is dat precies?

  Zorgprofessionals brengen dagelijks veel tijd door in hun ‘werkomgeving’. Dit is de plek in het ziekenhuis waar je werk plaatsvindt. Maar een werkomgeving is zo veel meer dan dat. Zo zijn er je collega’s, leidinggevenden, taken, middelen en verwachtingen. Bekend is dat een positieve werkomgeving invloed heeft op de kwaliteit van zorg die zorgprofessionals kunnen leveren en op het aantrekken en behouden van voldoende personeel.

• Een nieuwe beslishulp voor heupoperaties in patiënten met artrose

  Klinische criteria voor het uitvoeren van een heupoperatie bij patiënten met heupartrose zijn in de huidige praktijk niet eenduidig. Deze studie heeft geresulteerd in een beslishulp (algoritme) voor het uitvoeren van een heupoperatie in artrosepatiënten. De beslishulp dient ter ondersteuning van de klinische besluitvorming door artsen ten aanzien het indiceren van een heupoperatie. Het algoritme staat niet op zichzelf, maar zal onderdeel uitmaken van het gezamenlijk besluitvormingsgesprek met de patiënt waarin informatie over de voorkeuren van de patiënt en de sociale context meegewogen worden.

• Adequaat verpleegkundig oordeel over bezetting is gouden standaard

  Verpleegkundigen spelen een essentiële rol in het leveren van patiëntenzorg op verpleegafdelingen in het ziekenhuis. Het inzetten van voldoende verpleegkundig personeel is dan ook van groot belang. Bij het inzetten van verpleegkundig personeel worden beslissingen genomen over onder andere de formatie, de roosters en het toewijzen van flexibele diensten bij pieken en zieken. Dit zijn complexe beslissingen die inzicht vereisen in de daadwerkelijke vraag naar verpleegkundig werk. Daarom zijn ziekenhuizen al sinds de jaren zeventig op zoek naar methoden en tools die dit inzicht geven en beslissingen faciliteren. Tot op heden is de ultieme methode of tool nog niet gevonden. Bestaande instrumenten stuiten op veel bezwaren; ze zijn onvoldoende valide, betrouwbaar, herkenbaar en vergroten de administratieve last.

• Ontwikkeling van een PROM voor de dagelijkse zorg voor patiënten na een SAB

  Patient reported outcome measures (PROMs) worden steeds belangrijker in zorgprocessen. Ook voor patiënten die een subarachnoïdale bloeding (SAB - een bloeding uit een hersenaneurysma, red.) overleefden, kan een PROM een meerwaarde zijn. Tijdens vaak relatief korte afspraken in het ziekenhuis komen niet altijd alle klachten van patiënten ter sprake. Een vooraf ingevulde vragenlijst kan er voor zorgen dat deze klachten duidelijker voor het voetlicht komen.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (1-2021)

  In het eerste nummer van 2021 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) staan drie veel bediscussieerde thema’s met betrekking tot COVID-19 centraal: de rol van leeftijd bij selectie voor een opname op de intensive care, de ethische veerkracht van verpleegkundigen en het in rap tempo ontwikkelde en onderzochte vaccin tegen COVID-19.

• Nederlandse Triage Standaard in de spoedzorg: betrouwbaar en valide standaard

  IQ healthcare heeft in opdracht van Stichting NTS een wetenschappelijke studie verricht naar de validiteit en betrouwbaarheid van de Nederlandse Triage Standaard (NTS) bij volwassenen. In een landelijk onderzoek werden 41 casussen met reële en veel voorkomende gezondheidsklachten beoordeeld door 102 ervaren triagisten van de 3 partners in de spoedzorgketen: Huisartsenpost (HAP), de Meldkamer Ambulancezorg (MKA) en de Spoedeisende Hulp (SEH).

• Ziekenhuisopnames van ouderen vanaf de Spoedeisende Hulp zijn regelmatig vermijdbaar

  Onderzoek uitgevoerd in het Radboudumc en het Canisius-Wilhelmina ziekenhuis (CWZ) laat zien dat bijna één op de vijf ziekenhuisopnames van oudere patiënten via de Spoedeisende Hulp (SEH) vermijdbaar is. Oorzaken voor deze vermijdbare opnames zijn te vinden op het niveau van de patiënt, de zorgverlener, en de organisatie en toegankelijkheid van zorg. Veel van deze oorzaken zijn goed aan te pakken met behulp van passende en bestaande interventies.

• Het leren van gezamenlijke besluitvorming in de klinische praktijk

  Het belang van gezamenlijke besluitvorming voor de gezondheidszorg staat nauwelijks meer ter discussie. Het vergt van artsen nieuwe kennis en vaardigheden om dit goed in de praktijk te brengen. Hoe leren artsen dit? Dat was de focus van een kwalitatieve studie onder patiënten, familieleden, coassistenten, arts-assistenten en ervaren artsen uit twee domeinen: de intensive care en de voortplantingsgeneeskunde.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek

  Het vierde nummer van 2020 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is uitgekomen. Dit nummer is een themanummer gebaseerd op de bijdragen aan het congres “Dokters ziek van controle?”, georganiseerd door de Vereniging voor Filosofie en Geneeskunde (VFG). De lezingen in dit congres belichtten het thema controle en regeldruk in de gezondheidszorg van verschillende kanten.

• Belangrijke factoren voor de-implementatie van niet-gepaste zorg

  Het verminderen van niet-gepaste zorg, zogenoemd d eimplementatie, is een relevant en uitdagend onderwerp. In een recent verschenen systematische review wordt inzicht gegeven in de reeks factoren die het potentiële succes van de-implementatiestrategieën beïnvloeden.

• Effecten van transmuraal zorgpad palliatieve zorg

  In de regio Westelijke Mijnstreek, Limburg, onderzochten de Academische werkplaats Ouderenzorg Zuid Limburg en IQ healthcare de effecten van een innovatief zorgpad voor palliatieve zorg. Er werd een multidisciplinaire interventie ontwikkeld, waarbij palliatieve patiënten vroegtijdig geïdentificeerd werden.

• Ouderen en ongeneeslijke kanker

  Als mensen ouder dan 70 kanker krijgen, heeft dat andere consequenties dan voor jongere patiënten. Onder andere hun positie in het leven is vaak anders dan dat van jongeren. Voor persoonsgerichte zorg is het zinvol om inzicht te krijgen in wat ouderen beweegt wanneer zij ziek zijn. Dit artikel laat zien welke perspectieven centraal staan voor patiënten en hoe zorgprofessionals daar doorgaans mee omgaan.

• Consortium ontwikkelt tool om kwaliteit van oefentherapie te bepalen

  Mensen die hun vermogen verliezen om met fysieke en sociale uitdagingen om te gaan, kunnen baat hebben bij oefentherapie onder begeleiding van een fysio- of oefentherapeut. Het is dan wel een voorwaarde dat het oefenprogramma van voldoende kwaliteit is. Dat geldt niet alleen in de praktijk, maar ook in de wetenschap.

• TGE

  Het derde nummer van 2020 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is onlangs uitgekomen. Hoe kijken we vanuit de medische ethiek naar het begrip ‘samen’, zoals het gebruikt wordt in “Alleen samen krijgen we corona onder controle”? Dit nummer biedt een aantal artikelen die vanuit verschillende invalshoeken aanzetten tot nadenken hierover.

• Suboptimale cardio-oncologische zorg en aanzienlijke verschillen tussen ziekenhuizen

  In deze studie is de cardiologische zorg in borstkankerpatiënten in kaart gebracht en is bekeken of er verschillen tussen ziekenhuizen zijn. De resultaten laten zien dat borstkankerpatiënten die een cardiotoxische behandeling ontvangen, vaak geen adequate cardiologische monitoring krijgen. Daarnaast is gebleken dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen type ziekenhuizen en individuele ziekenhuizen in de mate waarin cardiologische monitoring wordt uitgevoerd.

• De-implementatiestrategieën voor onnodig verpleegkundig handelen, een systematische review

  De ontwikkeling van richtlijnen voor verpleegkundigen is een actueel onderwerp en aandacht voor zowel implementatie als de-implementatie is daarmee noodzakelijk: we weten immers dat dit niet vanzelf gaat. Het doel van deze systematische review was het identificeren van effectieve strategieën voor de-implementatie van onnodig verpleegkundig handelen. Twintig van de zevenentwintig geïncludeerde studies betrof de de-implementatie van vrijheidsbeperkende maatregelen. Veertien studies lieten een reductie van het gebruik zien, dertien studies hadden een educatieve component. De gebruikte strategieën zijn echter te beperkt beschreven om conclusies te kunnen trekken.

• TGE

  Het tweede nummer van 2020 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is onlangs uitgekomen. In dit themanummer, getiteld ‘Ethiekondersteuning-zorgethische perspectieven’ aandacht voor zorgethisch reflecteren in de Nederlandse zorgpraktijk. Naast deze thema-artikelen gaat dit nummer ook in op de actuele situatie met betrekking tot COVID-19, met enkele artikelen over ethisch verantwoorde zorg in tijden van corona en ethische aspecten van medische triage.

• Nederlandse huisartsen zien veel niet-gepaste zorg

  Tweederde van de Nederlandse huisartsen geeft aan dat niet-gepaste zorg regelmatig voorkomt. Belangrijke redenen zijn het behouden van een goede relatie met de patiënt en gebrek aan tijd. Huisartsen geven aan dat het informeren en scholen van patiënten en collega’s kan helpen bij het terugdringen van niet-gepaste zorg. Dit blijkt uit een vragenlijstonderzoek door Tijn Kool en collega’s, gepubliceerd in BMJ open.

• Zo zorg je in coronatijd voor je collega’s

  De huidige COVID-19-crisis leidt tot stress en angst bij zorgpersoneel. Uit ervaringen met eerdere, vergelijkbare, crises is een aanpak ontwikkeld waarmee leidinggevenden zorgverleners beter bestand maken tegen de hoge druk. Deze aanpak is vertaald naar een tweetal bruikbare overzichten hoe leidinggevenden ondersteuning kunnen bieden op de werkvloer.

• Positieve hervormingen in de gezondheidszorg door corona

  Covid-19 opent mogelijkheden waar wegen van beleidsoplossingen, politiek en problemen samenkomen. Dit momentum moeten we benutten nu het kan, betogen de auteurs van een onlangs verschenen artikel in International Journal of Health Policy and Management.

• Kansen en uitdagingen praktijkvariatieonderzoek

  Naast het beschrijven en signaleren van ongewenste variatie is het tijd voor de stap naar het verklaren en verminderen van ongewenste verschillen. In dit Perspective stellen wij nieuwe aangrijpingspunten voor praktijkvariatieonderzoek voor. De uitdagingen en kansen in toekomstig onderzoek zien wij met name op het gebied van de complexe interactie tussen netwerken, professionele autonomie, patiëntvoorkeuren en objectieve behandelcriteria.

• Kwalitatief onderzoek naar de invloed van ziekenhuis- en omgevingsfactoren op het postoperatieve herstel van patiënten

  Het is alom bekend dat omgevingsfactoren (bijvoorbeeld inrichting, muziek, uitzicht en geur) van invloed zijn op het menselijk welzijn. De laatste jaren wordt binnen steeds meer sectoren duidelijk dat het optimaliseren van deze factoren zijn vruchten afwerpt in een professionele omgeving. Maar hoe is dat in het ziekenhuis?

• Kwaliteit van leven bij negatieve druk therapie voor patiënten met slecht genezende wonden

  Eerder verscheen een kwantitatieve review over kwaliteit van leven bij patiënten met slecht genezende wonden die behandeld werden met negatieve druk of standaard wondzorg. Deze nieuwe en vrij unieke review belicht de ervaren kwaliteit van leven van deze patiënten vanuit kwalitatieve studies. Hieruit kwamen vier thema’s die van belang zijn: verminderde bewegingsvrijheid veroorzaakt door het apparaat, verminderd zelfbeeld, vermeerderde sociale en professionele afhankelijkheid en naarmate de behandeling voortduurde weer een gevoel van eigen controle.

• Enorme variatie in antibiotische profylaxe en biopsietechniek bij prostaatbiopten in Nederland

  In een online vragenlijststudie onder Nederlandse urologen werd gevraagd welke methode(n) van prostaatbiopsie en welk antibiotisch profylaxeschema zij in hun ziekenhuis gebruiken. De resultaten lieten een grote variatie in praktijkpatronen zien, met name met betrekking tot antibiotische profylaxe. Urologen rapporteerden 23 verschillende empirische profylaxe schema’s met een duur die uiteenliep van een eenmalige dosis tot 5 dagen verlengde profylaxe. De resultaten van dit onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in BMC Urology.

• TGE

  Het eerste nummer van 2020 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is onlangs uitgekomen. In dit nummer worden o.a. twee actuele medisch-ethische kwesties besproken: de nieuwe donorwet die op 1 juli van dit jaar van kracht wordt en de weerbarstig¬heid van de euthanasiepraktijk, n.a.v. de uitspraak in september 2019 over een specialist ouderengeneeskunde die een euthanasie uitvoerde bij een wilsonbekwame, oudere dame met ernstige dementie.

• Belangrijke aanbevelingen voor een hoge kwaliteit van fertiliteitspreservatiezorg

  Een multidisciplinair expert panel met zorgverleners en patiënten heeft een set van 11 aanbevelingen geselecteerd die belangrijk zijn voor een hoge kwaliteit van fertiliteitspreservatiezorg. Deze set is de eerste stap richting het ontwikkelen van een meetinstrument waarmee in de toekomst het effect van verbeterstrategieën gemeten kan worden.

• Zinnige zorg dreigt een utopie te worden!

  De Juiste Zorg op de Juiste Plek, het klinkt mooi en wordt door iedereen omarmd. Maar het Limburgse Afferden toont de tegenstrijdige praktijk: de verzekeraar financiert een project waarbij huisartsen minder doorverwijzen, maar eist van het ziekenhuis een hogere productie…

• De uitkomsten van kwaliteitsverbeterprojecten door zorgprofessionals tijdens hun master opleiding

  Tijdens de NFU-master ‘Kwaliteit en Veiligheid in de Patiëntenzorg’ worden zorgprofessionals opgeleid tot leiders in het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van zorg. Gedurende de tweejarige opleiding leiden professionals op hun eigen werkplek een verbeterproject.

• Beter eten vóór een operatie door verpleegkundige voedingszorg

  Om herstel van een operatie zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen moeten ondervoede patiënten vóór de operatie al in een betere voedingstoestand worden gebracht. Ondervoeding geeft namelijk een verhoogd risico op complicaties en een langere opnameduur. Voor de operatie komen patiënten op een verpleegkundig spreekuur. Tijdens dit polikliniekbezoek verlenen verpleegkundigen essentiële zorg, wat o.a. bestaat uit het in kaart brengen van de voedingstoestand (screening op ondervoeding). Uit eerder onderzoek bleek echter dat ondanks screening verpleegkundige voedingszorg beperkt ingezet wordt.

• Onderzoek naar de leiderschapsontwikkeling van verpleegkundig specialisten

  Effectief leiderschap van zorgprofessionals is belangrijk voor hoge kwaliteit van zorg in een continu veranderende zorgomgeving. De verpleegkundig specialist heeft een ideale positie om de leiding te nemen in deze complexe context.

• Een nieuw holistisch perspectief op dementie-onderzoek

  De Europese INTERDEM groep (Early detection and timely INTERvention in DEMentia) biedt in een Manifesto richting voor toekomstig dementie-onderzoek en daaraan gerelateerde praktijk. Het uitgangspunt is de erkenning van dementie als multifactorieel syndroom

• Welke taken voeren Physician Assistants en Verpleegkundig Specialisten uit in ziekenhuizen?

  Bij de introductie van deze twee nieuwe beroepen werd vaak als bezwaar aangedragen dat het niet weer een nieuw beroep moest gaan worden waarvan de afgestudeerden alleen maar toegevoegde taken zouden gaan uitvoeren en het geen substitutie zou betreffen.

• Laag vertrouwen in zorgverzekeraars in Nederland

  Met de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006 hebben verzekeraars de zware taak om met zorginstellingen en zorgverleners afspraken te maken over tarieven, volume en kwaliteit van de zorg. Uit onderzoek blijkt dat veel burgers weinig vertrouwen in de rol en het optreden van verzekeraars hebben.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek-4

  Zeg mij wat u eet, en ik zal u zeggen wie u bent. Zelf voor ons eten zorgen, alleen of samen met anderen eten, wel of niet aan tafel eten, het is een uiting van wie wij zijn of willen zijn. En het hangt samen met gezondheid en ziekte. Het vierde nummer van 2019 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek besteedt aandacht aan dit onderwerp en heeft daarom als thema: ‘Ik eet, dus ik ben’.

• Beter herstel na een operatie door eHealth ondersteuning

  Patiënten gaan na een operatie steeds sneller naar huis. Rondom het ontslag wordt hun informatie aangeboden over pijnmanagement, wondzorg, oefeningen, complicaties, etc. Voor veel patiënten is deze informatie echter moeilijk te bevatten. In deze multicenter RCT hebben we patiënten na de plaatsing van een knieprothese voorzien van een app die hen dagelijks begeleidde. Zij scoorden daarna hoger op pijnmanagement, kwaliteit van leven, fysieke uitkomsten en tevredenheid.

• TGE 3 - De ethiek van de autonomie van ouders met verslaving

  Het derde nummer van 2019 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is onlangs uitgekomen. Dit nummer is een themanummer, getiteld ‘De ethiek van de autonomie van ouders met een verslaving’. Er heerst grote zorg om kinderen van ouders met een verslaving. De zorg voor deze gezinnen is zeer complex, en hulpverleners ervaren vaak ethische dilemma’s. De situatie van deze ouders en hun kinderen wordt vaak geduid in termen van 'botsende belangen', en dit kan leiden tot een verharding van het debat. De verschillende bijdragen in dit themanummer verkennen discussies en praktijken in deze zorgethische context.

• Effectiviteit en veiligheid van manuele therapie bij zuigelingen en kinderen in kaart gebracht

  Deze systematische review geeft inzicht in de effectiviteit en veiligheid van manueel therapeutische technieken bij zuigelingen (<1 jaar) en kinderen (1-18 jaar) en laat zien dat spinale high-velocity, low-amplitude (HVLA)-manipulaties kunnen leiden tot ernstige complicaties. Daarentegen lijken mobilisaties een veilige behandeltechniek bij zuigelingen en kinderen/adolescenten, maar bewijslast voor de effectiviteit ontbreekt.

• In 3 Goede Vragen naar een Goed Gesprek

  Het Radboudumc ging vijf jaar geleden, als één van de eerste proeftuinen in Nederland, aan de slag met de 3 Goede Vragen. Het evaluatieonderzoek verscheen recent in Health Expectations. In de praktijk bleken de 3 Goede Vragen voor patiënten drempels weg te nemen om te vragen te mogen stellen. Dit resulteerde niet direct tot meer Samen Beslissen, maar wel tot een Goed Gesprek.

• Knelpunten in de palliatieve spoedzorg

  In opdracht van ZonMw verrichtte het Kennisnetwerk Spoedzorg van IQ healthcare in 2016/2017 een groot landelijk onderzoek naar de kwaliteit van de palliatieve zorg door huisartsen in ANW-uren (ook wel: palliatieve spoedzorg).

• Hoe persoonsgericht werken verpleegkundigen?

  Persoonsgerichtheid vormt de basis voor effectieve essentiële verpleegkundige zorg. Om te leren wat goed gaat en waar nog verbetering ligt op het gebied van een persoonsgerichte benadering zijn verpleegkundigen van drie afdelingen geobserveerd tijdens het verlenen van zorg. De resultaten laten zien hoe dit gebeurt en welke implicaties dit op de zorg heeft.

• Internationale vergelijking van patiënten met de meeste zorgkosten

  In een recente publicatie in het medische toptijdschrift PLOS ONE heeft Marit Tanke samen met enkele collega’s van IQ healthcare en een groep internationale onderzoekers de uitgaven voor de ‘duurste’ en ‘ziekste’ patiënten in beeld gebracht. Naast Nederland, zijn Canada, de VS, Groot-Brittannië, Duitsland, Japan en Spanje onderzocht.

• Leveren Zelfstandige Behandelcentra waardevolle zorg aan cataractpatiënten?

  Het totaal aantal Zelfstandige Behandelcentra (ZBCs) is sterk gegroeid. De vraag is of deze ontwikkeling bijdraagt aan het verbeteren van waardevolle zorg. Moeten we niet juist waakzaam hierover zijn? We weten immers te weinig hoe ZBCs presteren ten opzichte van ziekenhuizen. Om daar verandering in te brengen hebben de auteurs dit onderzocht door middel van declaratiedata.

• Zorggebruik hoog bij patiënt met dikkedarm- of longkanker in laatste levensfase

  Patiënten met dikkedarmkanker of longkanker in de laatste levensfase maken in Nederland veel gebruik van intensieve ziekenhuiszorg. Dit kan duiden op overmatig gebruik van zorg, in het bijzonder spoedeisende hulp, intensive care en aantal CT-scans.

• Implementatie van bewegingsprogramma’s bij kanker: knelpunten vanuit het perspectief van patiënten

  Voor een inventarisatie naar knelpunten en bevorderende factoren voor implementatie van bewegingsprogramma’s bij kanker zijn 34 patiënten geïnterviewd, via 4 focusgroep-interviews. Knelpunten en bevorderende factoren werden onderzocht binnen de 6 domeinen van het framework van Grol & Wensing. We vonden knelpunten op alle domeinen, met uitzondering van het sociale omgevingsdomein.

• Geriatriescholing op de SEH: zinvol of niet?

  Net als in de rest van de wereld neemt in Nederland het aantal ouderen op de Spoedeisende Hulp (SEH) toe. Veel van deze ouderen presenteren zich op de SEH met een combinatie van klachten (somatisch, psychisch, sociaal en functioneel), polyfarmacie en atypische klachten. Deze aspecten maken het voor SEH-artsen en verpleegkundigen vaak lastig om tijdig de juiste zorgvraag en -behandeling te bepalen.

• Belang van patiëntdeelname in medisch onderzoek

  In de zomer van 2018 gaven celbiologe Alessandra Cambi en medisch ethicus Gert Olthuis een gezamenlijke lezing ter gelegenheid van het afscheid van mevrouw Jopie Verhoeven als voorzitter van de Patiëntenadviesraad van het Radboudumc. Deze lezing leidde tot de publicatie van een artikel in Trends in Cell Biology.

• Kwaliteitsverbetering bij IVF: Snijden artsen zichzelf in de vingers?

  Bij reageerbuisbevruchting gaat hoge kwaliteit gepaard met lage kosten: een hogere kans op zwangerschap vermindert het aantal pogingen, en ook het aantal declaraties per patiënt. Maar als klinieken hun omzet willen behouden, moeten ze meer nieuwe patiënten aantrekken en hun marktaandeel verhogen. Kiezen patiënten (of zorgverzekeraars) voldoende voor hoge kwaliteit? Of snijden artsen die de kwaliteit van zorg verhogen zichzelf in de vingers?

• Hoe bereiken we verbetering en innovatie in de gezondheidszorg?

  Over verbetering en innovatie van de gezondheidszorg bestaan uiteenlopende opvattingen, die hun aanhangers gewoonlijk met grote stelligheid naar voren brengen. De feitelijke stand van de wetenschap op dit terrein noopt echter tot grote bescheidenheid. Ondanks een sterk gestegen belangstelling voor het onderwerp, is er nog weinig onderbouwde kennis over hoe verbetering bereikt kan worden. Recentelijk bespraken Michel Wensing en Richard Grol de uitdagingen in het wetenschappelijk onderzoek naar kwaliteitsverbetering en implementatie van innovaties in de zorg.

• TGE 2, 2019

  Het tweede nummer van 2019 van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is onlangs uitgekomen. In dit nummer aandacht voor moreel beraad in de praktijk van de zorg. De populariteit daarvan neemt in rap tempo toe.

• Speciale editie Health Policy in het teken van het Nederlandse zorgstelsel anno 2019

  Deze speciale editie van Health Policy van maart 2019 staat geheel in het teken van het Nederlandse zorgsysteem. Het Nederlandse zorgstelsel is een interessante case study voor diegenen die geïnteresseerd zijn in grootschalige hervormingen, maar ook voor mensen die geïnteresseerd zijn in praktische, innovatieve en marktgerichte oplossingen. Patrick Jeurissen vertolkte in deze editie de rol van editor.

• TGE

  Het eerste nummer van 2019 is uitgekomen van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. In dit nummer worden o.a. de morele opvattingen van het bredere publiek ten aanzien van de Niet-Invasieve Prenatale Test (NIPT) bediscussieerd. Ook wordt de ‘moreel beladen’ praktijk van pre-implantatie genetische diagnostiek (PGD) in Nederland besproken.

• Taakverschuiving in het verpleeghuis vraagt om een duidelijke visie

  Het groeiende aantal ouderen, met meer complexe aandoeningen, vraagt om innovatieve oplossingen om goede zorg te (blijven) bieden. Een van deze oplossingen ligt mogelijk in taakverschuiving, waarbij taken van artsen uitgevoerd worden door verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten (VS’en) en physician assistants (PA’s).

• Zelfmanagementondersteuning en de rol van de fysiotherapeut

  Persisterende musculoskeletale aandoeningen vormen een groot gezondheidsprobleem, hebben een substantiële impact op het welbevinden van mensen en brengen daarnaast hoge kosten met zich mee. Adequate zelfmanagementstrategieën zijn essentieel bij het omgaan met langdurige musculoskeletale klachten en fysiotherapeuten kunnen een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van effectief zelfmanagement bij hun patiënten.

• Boekpresentatie Gezondheid Organiseren

  Op 6 februari jl. is het boek Gezondheid Organiseren. Leerboek voor verpleegkundigen van Hester Vermeulen en Miranda Laurant (redactie) gepresenteerd. Dit boek helpt verpleegkundigen in opleiding de rollen van zorgverlener, professional, kwaliteitsbevorderaar, samenwerkingspartner en organisator op zich te nemen om echt gezondheid te organiseren. Ook een aantal andere collega’s van IQ healthcare hebben aan het boek meegewerkt, dat positief is ontvangen.

• Zelfsturend leren of klassikaal leren aan de HAN-opleiding Fysiotherapie?

  In een recent verschenen artikel in BMC Medical Education werden twee onderwijsvormen in het hoger onderwijs vergeleken: self-directed learning (SDL) en het traditionele instruction based learning (IBL). In een niet-gerandomiseerde experimentele studie werden tweedejaars fysiotherapiestudenten een jaar lang gevolgd.

• Veel huisartsen zijn beschikbaar voor palliatieve zorg tijdens anw-uren

  Onderzoekers van IQ healthcare ontdekten dat bijna tweederde (61%) van de huisartsen persoonlijk bereikbaar en beschikbaar is voor palliatieve zorg voor hun eigen patiënten in avond-, nacht- en weekenduren.

• Een handleiding voor effectief beleid om zorguitgaven te beperken

  Hoe houden we de zorguitgaven in de hand? We hebben de wetenschappelijke literatuur doorzocht naar effectieve beleidsmaatregelen. De belangrijkste bevinding is dat de bewijslast van de meeste maatregelen afwezig of conflicterend is. Het best uitgevoerde onderzoek pleit voor competitie tussen actief inkopende verzekeraars, eigen betalingen, het gebruik van referentieprijzen en het sturen op generieke geneesmiddelen.

• Over Macht, Gezondheid en Politiek

  Het vierde nummer van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek 2018 is in december uitgekomen. In dit themanummer Macht, Gezondheid en Politiek laten verschillende auteurs hun licht schijnen op de verwevenheid van gezondheid en politiek, over de verantwoordelijkheid van de politiek ten aanzien van de gezondheid van burgers, over individuele verantwoordelijkheid en over de invloed van patiënten en zorgprofessionals in de gezondheidszorg.

• Moreel beraad heeft vooral impact op zorgverleners

  Binnen het Radboudumc, maar ook in andere zorginstellingen, wordt ‘moreel beraad’ steeds gangbaarder. Onder leiding van een ethicus analyseren zorgverleners morele dilemma’s of vragen uit hun dagelijks werk.

• Beweging meten in ziekenhuisomgeving lastig

  Activiteitenmeters helpen bij het meten en stimuleren van beweging bij patiënten tijdens een ziekenhuisopname. De HealthPatch® is een meter die naast beweging vitale waarden kan meten. Deze studie laat zien dat de HealthPatch® de hoeveelheid liggen valide en betrouwbaar te meet. De hoeveelheid zitten/staan en lopen wordt echter onvoldoende valide en betrouwbaar gemeten.

• Ook marktconcentratie bij zelfstandige behandelcentra

  Al enige tijd is er aandacht voor de toenemende concentratie op de markt voor ziekenhuiszorg. Maar een steeds groter deel van de medisch-specialistische zorg vindt plaats in zelfstandige behandelcentra. Is er op deze markt dan ook sprake van marktconcentratie?

• ‘Responsible care in times of antimicrobial resistance’

  Nederland kent strenge maatregelen gericht op dragers van resistente micro-organismen. Zo worden dragers geïsoleerd van andere patiënten verpleegd of geweerd van risicovolle activiteiten. De maatregelen zijn succesvol -de prevalentie van resistentie is laag in Nederland- maar hebben ook een keerzijde.

• Voorschrijven van medicijnen door Physician Assistants

  Voorschrijven van medicijnen was tot voor kort een voorbehouden handeling en alleen artsen waren bevoegd om deze handeling uit te voeren. Inmiddels is de wetgeving veranderd en zijn ook Physician Assistants (en Verpleegkundig Specialisten) bevoegd om, zonder overleg met een arts, medicijnen voor te schrijven. In het artikel Bos et al (2018) worden de resultaten van een studie naar het voorschrijven van medicatie door een team met PAs én artsen vergeleken met een team van alleen artsen.

• Return to play testen bij voetballers

  Om als sporter veilig te kunnen terugkeren na een voorste kruisbandruptuur, moet je aan de zogenaamde return to play criteria voldoen. Vaak worden deze testen in de fysiotherapiepraktijk uitgevoerd. In deze studie hebben we deze criteria getest na inspanning op het voetbalveld. Wat blijkt? De testomstandigheden hebben een significante invloed op de uitkomst van de testen in vergelijking met niet-geblesseerde voetballers. Mogelijk draagt het context-gericht testen bij aan het reduceren van het risico op een re-ruptuur.

• Vaccinatieweigeraars: tegenverhalen nodig

  Vaccinatieweigeraars: tegenverhalen nodig Hoewel het vaccineren van kinderen voor veel ouders vanzelfsprekend is, daalt de vaccinatiegraad in Nederland. Vaak wordt dit gerelateerd aan een gebrek aan kennis bij ouders. Gert Olthuis, Jelle van Gurp en stagiaire Priscilla Hanssen van IQ healthcare analyseerden de manier waarop vaccineren geframed wordt in kranten en op internet. Ze schreven naar aanleiding van de resultaten een opinieartikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De kernboodschap: de verhalen die rondgaan over niet-vaccineren hebben tegenverhalen nodig vanuit de gezondheidszorg.

• Herschikking van taken in de eerstelijnszorg

  Recent is een update van een Cochrane Review (2005) door Miranda Laurant et al. gepubliceerd in de Cochrane Library. Deze review wordt gezien als een ‘high impact review’. De review wordt veelvuldig gedownload en is onlangs ook in diverse keynote lezingen op het ICN APN/NP congres te Rotterdam benoemd als relevante review voor de positionering en profilering van verpleegkundigen in de gezondheidszorg.

• TGE nu online

  Het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) wil de morele bezinning op actuele kwesties binnen de gezondheidszorg vanuit verschillende benaderingen en levensbeschouwingen bevorderen, met artikelen op het snijvlak van geneeskunde, filosofie en literatuur. Hoofdredacteur dr. Gert Olthuis en eindredacteur drs. Valesca Hulsman van TGE zijn beiden werkzaam bij IQ healthcare.

• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek

  Het 3e nummer van Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is nu uit. Met daarin aandacht voor het debat over het levenseinde: een analyse van een complexe casus van euthanasie bij vergevorderde dementie, en een kritische beschouwing van de regionale toetsingscommissies. Ook in dit nummer een interview met filosoof Jenny Slatman, hoogleraar Medical humanities aan de Universiteit van Tilburg.

• Gebruik van de huisartsenpost door migranten

  Migranten maken relatief vaak gebruik van de huisartsenpost (HAP). Onderzoekers van IQ healthcare en Eerstelijnsgeneeskunde gingen na wat motieven en verwachtingen van migranten zijn om contact op te nemen met de HAP. Deze bleken vergelijkbaar met die van autochtonen, maar niet-westerse migranten willen vaker actie van de huisarts, zoals lichamelijk onderzoek of medicatie. Daarnaast ervaren migranten vaker problemen met de bereikbaarheid van hun eigen huisarts.

• Veiligere ziekenhuiszorg door interne audits?

  In de Nederlandse ziekenhuizen zijn interne audits geïmplementeerd om patiëntveiligheid te bewaken en te verbeteren. De vraag is of ziekenhuisbrede interne audits patiëntveiligheid verbeteren? Uit een effect- en procesevaluatiestudie blijkt dat interne audits geen effect hebben op (vermijdbare) zorggerelateerde schades bij patiënten, het teamklimaat onder zorgverleners en de patiëntveiligheidscultuur op klinische afdelingen. Het ervaren veiligheidsgevoel bij patiënten en medicatie- en informatieveiligheid op klinische afdelingen verbeterden significant. De korte implementatietijd, tijdrovende en arbeidsintensieve implementatie van verbeteracties en beperkte organisatorische ondersteuning (zoals onvoldoende personele capaciteit, tijd en ICT-ondersteuning) verklaarden voornamelijk de geobserveerde effecten.

• Gevangen in het ziekenhuisbed

  Patiënten bewegen onvoldoende tijdens een ziekenhuisopname. Dit is een probleem omdat het ongewenste gevolgen heeft, zoals een onnodige afname van spierkracht en zelfstandig functioneren. Er zijn verschillende initiatieven waarmee patiënten geholpen worden meer te bewegen, maar deze hebben helaas maar een beperkte invloed. Mogelijk komt dit doordat bewegen in het ziekenhuis een complex probleem is, dat nog onvoldoende begrepen wordt. En een complex probleem vraagt een complexe oplossing…

• Patiënten, studenten en professionals betrekken bij het ontwikkelen en evalueren van interventies

  Het studieprotocol van de ontwikkeling en evaluatie van Welearn is onlangs gepubliceerd in BMC Health Services Research. Binnen dit project leren patiënten, studenten en professionals samen op een gelijkwaardige manier in een educatief programma.

• Building a patient-centered and interprofessional training program with patients, students and care professionals

  Patiënten, studenten en professionals betrekken bij het ontwikkelen en evalueren van interventies Het studieprotocol van de ontwikkeling en evaluatie van Welearn is onlangs gepubliceerd in BMC Health Services Research. Binnen dit project leren patiënten, studenten en professionals samen op een gelijkwaardige manier in een educatief programma.

• Delen van interne auditresultaten verlaagt de toezichtlast

  In het kader van haar promotieonderzoek bij IQ healthcare heeft Mirelle Hanskamp-Sebregts onderzocht in hoeverre interne auditresultaten van ziekenhuizen gedeeld kunnen worden met externe toezichthouders en wat de randvoorwaarden hiervoor zijn. Dit onderwerp past in de landelijke ontwikkeling om de administratieve lasten voor zorgverleners te reduceren en is momenteel erg actueel.

• Limit, Lean or listen: hoe stoppen we met onnodige zorg?

  Hoewel we streven naar passende zorg voor iedereen, wordt toch regelmatig onnodige zorg geleverd: zorg zonder toegevoegde waarde voor de patiënt. Er zijn verschillende soorten onnodige zorg, zoals routinematige hartecho’s bij patiënten zonder klachten, langdurig gebruik van kalmeringsmiddelen, of het doorbehandelen van een patiënt in de laatste levensfase die liever alleen pijnverlichting wil.

• Tweede nummer Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE)

  In dit nummer (jaargang 28, nummer 2, 2018) speelt de dagelijkse werkelijkheid van patiënten in verschillende artikelen een rol.

• Verpleegkundig Specialisten een waardevolle kracht voor de huisartsenzorg buiten kantooruren

  Het aantal patiënten dat de huisartsenpost/spoedpost bezoekt is de laatste jaren gestegen, waarmee de werkbelasting van huisartsen toeneemt. In onderzoek naar de inzet van verpleegkundig specialisten is gebleken dat zij, vergelijkbaar met huisartsen, zorg kunnen bieden aan patiënten die de post bezoeken. Zij worden gezien als waardevolle professionals.

• Academisch werk voor verpleegkundigen nog onvoldoende gefaciliteerd

  De huidige heersende verpleegkundige cultuur in ziekenhuizen wordt gezien als een academische misfit, waardoor academisch opgeleide verpleegkundigen wegtrekken uit de praktijk. Dit is de stevige conclusie uit het onderzoek van Catharina van Oostveen en haar collega’s.

• Juist antibioticagebruik: ‘wat’ en ‘hoe’ in ziekenhuizen

  Juist gebruik van antimicrobiële middelen is belangrijk om klinische uitkomsten te verbeteren, kosten te verminderen en resistentieontwikkeling tegen te gaan. Wat is echter ‘juist antibioticagebruik’ en hoe kunnen we ervoor zorgen dat antibiotica juist gebruikt worden in de dagelijkse praktijk? Om een antwoord te geven op beide vragen, vatten Marlies Hulscher en Jan Prins de wetenschappelijke literatuur hierover samen.

• Tailored Implementation for Chronic Diseases project - Alle publicaties gebundeld

  Sinds kort zijn alle artikelen die zijn gepubliceerd binnen het Tailored Implementation for Chronic Diseases project (2011-2015),, kortweg TICD project gebundeld beschikbaar op Biomedcentral. Het doel van dit omvangrijke Europese programma was kennisontwikkeling over concepten en methoden in de ontwikkeling van interventies op maat voor patiënten met een chronische aandoening, ten einde de zorg voor die groepen patiënten te verbeteren.

• De potentie van studentengedreven patiënteneducatie

  Individuele onderzoeken suggereerden het al, maar Thomas Vijn en collega’s laten met een scoping review zien dat het betrekken van studenten bij patiënteneducatie veel potentie heeft om de kwaliteit van zorg en het medisch onderwijs te verbeteren.

• Effectieve verbetering van de patiëntenzorg

  Met deze titel is afgelopen week de nieuwe, geactualiseerde editie van ons boek over implementatie gepubliceerd. Hierin is een toegankelijk overzicht van het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van implementatie te vinden. Het beantwoordt bijvoorbeeld de vraag hoe het komt dat veel waardevolle inzichten, hulpmiddelen, programma’s en best practices de weg naar de praktijk niet vinden. En andersom hoe het kan dat er soms werkwijzen gebruikt worden waarvan is aangetoond dat ze geen meerwaarde hebben voor patiënten of burgers.

• Nederlandse huisartsenposten en spoedzorg inspiratiebron voor andere landen

  De positieve ervaringen met huisartsenposten en de spoedzorg in Nederland kunnen andere landen inspireren om te investeren in goede medische zorg buiten kantooruren. Dit schrijven Australische experts in een redactioneel commentaar van het Amerikaanse tijdschrift Annals of Internal Medicine naar aanleiding van een artikel van Marleen Smits en collega's van IQ healthcare, Radboudumc, gepubliceerd in hetzelfde blad.

• Zelf-management van diabetes is voor velen een gezamenlijke opgave

  Patienten met chronische aandoeningen, zoals diabetes, staan voor veel uitdagingen. Een kwalitatieve studie laat zien dat zij deze niet alleen individueel aangaan, maar ook samen met familie, vrienden en lokale organisaties. Zo bespreken zij medicatieveiligheid met anderen en ontvangen zij praktische hulp bij het innemen van medicijnen.

• Taakherschikking in de ouderenzorg lijkt een neutraal of positief effect te hebben

  Het groeiende aantal ouderen vraagt om innovatieve oplossingen om deze groep goede zorg te (blijven) bieden. Een van de mogelijke oplossingen lijkt taakherschikking, waarbij taken van artsen uitgevoerd worden door andere professionals zoals verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten (VS’en) en physician assistants (PA’s). Deze literatuurstudie geeft aanwijzingen dat met taakherschikking in de ouderenzorg de kwaliteit van zorg even goed is als de zorg van een arts, maar er is te weinig onderzoek naar gedaan om hier harde uitspraken over te doen.

• Een innovatieve manier om de steekproefomvang te reduceren

  Bij het uitvoeren van studies kan het nodig zijn om twee verschillende eindpunten te gebruiken. Bijvoorbeeld om het multi-dimensionale concept van de interventie en de beoogde doelen adequaat weer te kunnen geven. In dit artikel laten we aan de hand van de Sociaal Fit studie zien hoe je bij gebruik van twee eindpunten op een innovatieve manier de steekproef kan berekenen en reduceren.

• Minder verspilling in zorg en in de wetenschap

  Het tijdschrift Implementation Science roept in dit artikel op tot relevanter en beter onderzoek naar de invoering van innovaties in de gezondheidszorg. Bedoeld worden met name die innovaties waarvan de meerwaarde bewezen is. Verder streeft het tijdschrift, dat al een open access met open peer review strategie kent, nu ook naar open data. Op deze manier wil het tijdschrift bijdragen aan het verminderen van verspilling in de zorg en in de wetenschap.

• Patiëntenreviews potentiële bron voor risico-identificatie patiëntveiligheid

  Drieëntwintig procent van de patiëntenreviews op patiëntwaarderingswebsite ZorgkaartNederland blijkt informatie te bevatten die relevant is voor detectie van patientveiligheidrisico’s in ziekenhuizen.

• Doktersassistent mist soms hoogurgente hulpvraag

  Telefonische triage in de huisartsenpraktijk - het blijkt belangrijk assistenten te trainen in het herkennen van hoogurgente hulpvragen.

• Risicomodel voorspelt snelheid van herstel na totale heupprothese

  Recent is een risicomodel ontwikkeld waarmee voorafgaand aan een totale heupprothese de snelheid van het lichamelijk herstel voorspeld kan worden.

• Maatwerk in zelfmanagement ondersteuning

  SeMaS is een gevalideerd screeningsinstrument waarmee barrières voor zelfmanagement worden vastgesteld, zodat de begeleiding van de patiënt daarop afgestemd kan worden.