Aanmelden voor onze nieuwsbrief

Blog

Over Indische spruw of ‘aphtae tropicae’
Indische spruw, de Latijnse term is aphtae tropicae, wordt tegenwoordig in verband gebracht met coeliaki. Coeliaki is een chronische darmaandoening, gekenmerkt door een aangeboren glutenallergie die zonder dieet beschadiging van het darmslijmvlies tot gevolg kan hebben. De eerste beschrijving van Indische spruw is in 1837 opgesteld door W. Bosch
Dichter bij de dood via strips
Op de website van 9e Kunst schreef IQ healthcare collega dr. Gert Olthuis onlangs een blog over het onderwerp ‘de dood in stripverhalen’. Olthuis: “De dood zelf mag dan een niet te ontrafelen mysterie zijn en blijven, maar we kunnen de ervaring van dat mysterie wel beter leren kennen door de dood van anderen; via de ervaring van het afscheid moeten nemen, van rouw. Het gat dat de dood van een naaste heeft achtergelaten, heeft geleid tot bijzondere stripverhalen waarin de ervaring van dat overlijden centraal staat en soms akelig dichtbij komt.”
Van staarsteken tot intra-oculaire kunstlens
De staaroperatie is met meer dan 150.000 stuks de meest uitgevoerde operatie in Nederland. Het vervangen van vertroebelde ooglenzen door intra-oculaire kunstlezen is een relatief ongevaarlijke en kleine ingreep met dankbare resultaten. Dat was hier in het verleden en is nu in ontwikkelingslanden anders. Cataract, vertroebeling van de ooglens of grijze staar, is nog steeds de belangrijkste verworven blindheid wereldwijd.
Het Zanderinstituut te Rotterdam
Deze week zat ik te grasduinen in een stapel archiefmateriaal van Rotterdamse ziekenfondsen, waarin ik een brochure tegenkwam van het plaatselijke Zanderinstituut, Inrichting voor Physische Therapie, gevestigd aan de Van Vollenhovestraat 21.
Hysterie: over een gestorven ziekte
De duiding van hysterie heeft een lange geschiedenis. Veel theorieën zijn in de loop der eeuwen voorbijgekomen, van een door het lichaam zwervende baarmoeder (het Griekse hystera betekent uterus of baarmoeder) tot een neurose of zenuwaandoening. Remedies varieerden van geneeskundige massages tot elektriciteit, koude baden en het drinken van zes liter melk per dag. Hysterie werd uiteindelijk pas in 1952 als diagnose afgeschaft.
Het weerwolfsyndroom of hypertrichose
Een opmerkelijke fenomeen is het weerwolfsyndroom, ook bekend als het syndroom van Ambras of hypertrichose. Dit betekent niet dat de lijder ‘s nachts tegen de volle maan jankt, of op pad gaat om schapen te doden. Hypertrichose is het voorkomen van zwaar overmatige beharing, soms over het hele lichaam en mogelijk al vanaf de geboorte, met mogelijke gebitsafwijkingen.
Schat der gesondheyt
Het was eeuwenlang gebruikelijk dat men bij ziekte of pijn niet direct naar een arts of chirurgijn ging, maar eerst begon met zelfmedicatie door middel van huismiddeltjes. De behandeling van ziekte was gericht op uitdrijving van bedorven materie en het voorkomen of verhelpen van obstructies in het lichaam. Er was een levendige markt van medische adviesliteratuur, al dan niet samengesteld door artsen. Een van de populairste werken was Schat der gesondheyt van de zeventiende-eeuwse arts Johan van Beverwijck (1594-1647).
Beri-beri: een bijzondere ziekte in veel gedaantes
Ik hoorde voor het eerst over beri-beri tijdens een geschiedenisles op de lagere school, in 1962. De juffrouw, een lange magere vrouw van Maleise herkomst, vertelde over deze ziekte. Volgens haar had deze verschrikkelijke ziekte de blanken, die in de Japanse kampen gevangen hadden gezeten, gestraft voor hun bezetting van Nederlands-Indië. Als zevenjarige jongen kon ik aan dit verhaal geen touw vastknopen, noch aan de verschrikkelijke manier waarop deze mensen geleden zouden hebben.
Het virus en de graphic novel
Op de website van 9e Kunst schrijft IQ healthcare collega dr. Gert Olthuis over drie graphic novels waarin virussen een rol spelen. Olthuis: “We zijn inmiddels allemaal ruim ervaren in leven met het corona-virus. Wat brengen deze pre-coronaboeken eigenlijk naar voren over omgaan met een virus?”
John Snow. Over de cholera en een bijzondere Londense arts (1813-1858)
Mark Rutte klampt zich sinds het begin van de corona-epidemie in Nederland, voor zijn politieke overleven en in de hoop een koers te vinden om de Nederlandse bevolking mee te krijgen bij de beheersbaarheid van de huidige bijzondere omstandigheden, vast aan deskundigen: wetenschappers aan wie kennis en ervaring wordt toegedicht om het coronavirus onder de knie krijgen en de schadelijke gevolgen zo beperkt mogelijk te houden.
“Kabinet, leg uit hoe je tot je coronamaatregelen komt”
Vergelijken met het buitenland is prima , maar dan moet het kabinet beter uitleggen waarom zij toch tot andere maatregelen komt.
Goede zorg is meer dan bewezen zorg, maar is EBP daarmee een illusie?
Het advies van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) waarin Evidence Based Practice (EBP) ‘een illusie’ wordt genoemd, heeft afgelopen week veel stof doen opwaaien. Ook binnen onze afdeling, IQ healthcare, is gediscussieerd over het rapport en de betekenis daarvan voor onze werkzaamheden.
Het paard achter de wagen spannen
“Dat is het paard achter de wagen spannen”, kreeg ik als antwoord toen ik opheldering vroeg over de afwijzing van ons projectidee bij het Doelmatigheidsonderzoek van ZonMw. Het betrof een idee om de kosteneffectief gebleken Coach2move strategie te implementeren in de multidisciplinaire zorg voor kwetsbare ouderen.
Dé kwaliteit bestaat niet
Wat een prikkelende titel voor iemand met passie voor kwaliteit! Zeker als die iemand net is benoemd tot voorzitter van de adviescommissie kwaliteit van het Zorginstituut Nederland. Als de kwaliteit niet zou bestaan, hoe kun je dan gaan voor een dergelijke functie?
Continuïteit van zorg en spoed gaat niet altijd goed
Voor een spoedprobleem neemt u contact op met de huisartsenpost, ambulancedienst of spoedeisende hulp. U vertelt uw probleem en beantwoordt vervolgens vragen van een uitvraagprotocol uit de Nederlandse Triage Standaard (NTS).
Gevangen in het RCTweb van de evidence spin
Laat er geen misverstand over bestaan. De 'evidence beweging' is een zegen voor de geneeskunde. De tijd dat op basis van gezag beslissingen over patiënten genomen werden ligt gelukkig ver achter ons. Inmiddels is het normaal om op zoek te gaan naar bewijs voor de effecten van diagnose en behandeling, die -afhankelijk van de voorkeuren en mogelijkheden van de patiënt- te vertalen zijn naar diens persoonlijk behandelplan. Toch leidt de toepassing van evidence-based medicine momenteel tot problemen.
A giant leap for mankind
Mijn vorige blog ging over Patiëntervaringen 2.0. Een lofzang over de mogelijkheden om ervaringen te delen via sociale media zoals Zorgkaart Nederland. Zo kunnen we allemaal zorgverleners en aanbieders helpen hun kwaliteit van zorg te verbeteren. Steeds meer partijen in de zorg geloven in deze moderne manier van patiëntenfeedback.
Empowerment: wat beleidsmakers zeggen, proberen onderzoekers te meten
"Zorgzwaartebekostiging moet nu meer een verhaal van cliënten worden. Dit past bij de beleidsvisie van staatssecretaris Bussemaker. Door cliënten beter te informeren geef je ze onderhandelingsmateriaal in gesprek met zorgaanbieders. Dat wordt empowerment van de cliënt genoemd.” Wanneer dit werd geschreven? Op 18 oktober 2008 was dit de uitsmijter van een nieuwsbericht van het ministerie van VWS. Best lang geleden dus.
Patiëntgerichtheid in het ziekenhuis
Patiëntgerichtheid in het ziekenhuis blijft een ondergeschoven kindje. De behandeling van het zieke lichaam kan, veel meer dan nu het geval is, samengaan met aandacht voor de kwetsbare, zieke persoon. Oud-zorgbestuurder Paul Goderis leidde donderdag 30 april jl. een inspiratiesessie in het Radboudumc, waar hij het grote belang liet zien van het centraal stellen van de patiënt op het vlak van bejegening, informatievoorziening en besluitvorming.
Medicalisering
Medicaliseren wil zeggen dat een probleem of ongerief waar voorheen geen zorg aan te pas kwam het medische domein wordt ingeduwd of getrokken. Veelgebruikte voorbeelden zijn: slaapproblemen, zwangerschap en ADHD. De term medicalisering stamt uit de 70-er jaren toen Ivan Illich zijn Medical Nemesis schreef. Illich vond dat de gezondheidszorg mensen besteelt van zelfredzaamheid en van het herstellend vermogen van het lichaam.
Ergotherapie aan huis bij dementie: effectieve en efficiënte persoonsgerichte zorg
Ergotherapie voor thuiswonende ouderen met dementie betaalt zich uit, blijkt uit het Sociaal Economisch Onderzoeksrapport (SEO rapport) dat Ergotherapie Nederland in 2014 liet opstellen. Dit rapport werd afgelopen november aan staatssecretaris Van Rijn en minister Schippers aangeboden en positief ontvangen. Ondanks dat ergotherapie aan huis sinds 2000 wordt vergoed vanuit het basispakket van alle zorgverzekeringen en zowel effectief als kosteneffectief blijkt te zijn, is het onvoldoende ingebed in de Nederlandse gezondheidszorg.
Amerikaanse belangstelling
In de eerste week van november zijn Myrra Vernooij-Dassen en Yvonne Engels naar New York en Boston geweest. Zij hebben samen de afgelopen vier jaar het IMPACT-project geleid, een FP7 project waar 10 Europese landen aan deelnemen, en waar Jasper van Riet Paap een van de promovendi is. Dit project draait om het implementeren van kwaliteitsverbetering van de organisatie van palliatieve zorg.
Alles is complex
Het is lastig om verschillen in kwaliteit van de gezondheidszorg te doorgronden en verbeteringen te bereiken in de uitkomsten voor patiënten. Twintig jaar onderzoek op dit gebied heeft dit goed duidelijk gemaakt. Zoals wel vaker als we het niet weten, wordt dan gezegd: het is erg complex en we weten zoveel niet.
Palliative care 2020:towards integration of palliative care in an age-friendly EU, 15 October 2014 Brussels
The EURO IMPACT (Deliens, Van den Block) and IMPACT (Engels; Vernooij-Dassen) projects presented their newly gained knowledge on palliative care in this final conference. These projects provide recommendation for EU policy to face the major challenge of delivering high quality long-term care for people with life-limiting illnesses. They strongly advocate to integrate palliative care into education and services and into the structure and financing of national health care systems.
Zonder patiënt is het zorgteam niet compleet en kunnen we niet scoren
Internationaal scoort onze gezondheidszorg net zo goed als ons nationale voetbalteam. In internationale rankings doen beide het op dit moment uitstekend: steevast in de top 3. Nederlanders hebben vertrouwen in de zorg en sinds het WK ook weer in ons voetbal. Een zwakke plek in veel Westerse zorgsystemen is de samenwerking tussen professionals onderling en tussen professional en patiënt. Dat is ook het geval in Nederland. Zo zijn veel veiligheidsproblemen terug te voeren op gebrekkige communicatie en slordige overdrachten tussen professionals. Het lukte ons in de zomer van 2014 behoorlijk om ‘de bal’ in de ploeg te houden, maar in de zorg is ‘tikkie takkie’ steevast een probleem.
Economisch verantwoorde zorginnovatie in de paramedische sector: een utopie?
Onder de titel ‘Chronisch gezond in 2030’ presenteerde de Nationale DenkTank tijdens het eerste Zorgberoependebat een toekomstbeeld waarin zij pleit voor burgers die niet gericht zijn op ziekte maar op het verantwoording nemen voor de eigen gezondheid. Dit alles ingegeven om te komen tot zinnige en zuinige zorg. Veel burgers maakten al een omslag maar het zorgsysteem is hier niet op ingericht. Zorgverleners zijn nog opgeleid in het aanbieden van interventies waarbij niet de vraag, maar het beroepsaanbod de markt stuurt. De hulpvragers zijn nog afhankelijk van het aanbod in kennis en kunde van zorgverleners. Immers, de professional is verantwoordelijk voor het realiseren van gezamenlijke besluitvorming en zelfmanagement.
Betaalbare topzorg?
Curatieve zorg kan worden onderverdeeld in vijf functies: 1) de eerste lijn, 2) electieve zorg, 3) de laboratoria, 4) de basis medisch- specialistische zorg, en 5) de universitaire en topklinische zorg. De grote omvang van de laatste typeert de Nederlandse zorgsector. Universitaire- en topklinische instellingen zijn verantwoordelijk voor circa zestig tot zeventig procent van het ziekenhuisbudget (exclusief derde geldstroom). Dit heeft duidelijke opbrengsten: hoge scores qua wetenschappelijke output, een hoog opleidingsniveau en een uitgebreide infrastructuur voor complexe patiëntenzorg.
Van 'group-based medicine' naar 'person-based medicine'
Het worden spannende tijden in de zorg! We willen en kunnen steeds meer, maar kunnen het steeds minder goed betalen. De grote vraag is hoe we dit dilemma doorbreken. Hoe kunnen we goede en toegankelijke zorg bieden voor een betaalbare prijs?
Zet Palliatieve Zorg op de kaart!
Vroegtijdige inzet van palliatieve zorg leidt tot betere ervaren kwaliteit van (het einde van het) leven. Maar is deze intensieve vorm van einde-leven-zorg ook betaalbaar? En als we de huidige palliatieve zorg willen verbeteren; waar beginnen we dan? En wie neemt hierin de regie? Enkele vragen die overdenking verdienen, zeker nu deze zomer -onder leiding van ZonMw- het nieuwe Nationaal Programma Palliatieve Zorg in de grondverf wordt gezet.
Toepassing van patiënt-gerapporteerde uitkomsten in de zorg
Patiënt-gerapporteerde uitkomsten geven de mening en waardering van de patiënt over zijn eigen gezondheid. Vragenlijsten om deze uitkomsten te meten worden PROMs genoemd: Patient Reported Outcome Measures. Zij meten bijvoorbeeld het lichamelijk functioneren of de kwaliteit van leven. Veel PROMs hebben hun weg gevonden naar toepassing in de klinische praktijk en sinds kort staan PROMs erg in de belangstelling als indicator om de kwaliteit van zorg te meten en te verbeteren. In Nederland zijn er verschillende voorbeelden van de toepassing van PROMs voor verschillende doelen.
Identiteit
Identiteit Successen, Elsevierlijstjes, awards: ze horen bij onze competitieve samenleving en gezondheidszorg. Managers en financiers rekenen er zich rijk mee. En voor de mensen achter deze successen is het een vorm van erkenning van hun ambities en inzet
Taakherschikking vraagt om vertrouwen
Het zal niemand ontgaan zijn dat de zorg voor grote uitdagingen staat. We leven langer, zijn over het algemeen welvarender, vitaler en actiever. Daartegenover staat ook dat het aantal burgers met één of meer chronische aandoeningen en welvaartziekten toeneemt. De gezondheidszorg heeft zich de laatste decennia sterk ontwikkeld; dodelijke ziekten zijn nu behandelbaar en steeds vaker worden nieuwe technologieën ingezet bij de behandeling van ziekten (bv. robots bij operaties). Deze ontwikkelingen resulteren helaas ook in toenemende kosten van de zorg. Als we niet ingrijpen wordt de zorg in de toekomst onbetaalbaar.
Patiëntervaringen 2.0
Persoonlijke ervaringen met de gezondheidszorg zijn waardevol voor iedereen die in de zorg werkt. Ook ik ondervond dat de afgelopen maanden. In juni viel mijn vader en moest na een korte ziekenhuisperiode revalideren in een verpleeghuis. Ondanks het feit dat ik twintig jaar geleden een proefschrift schreef over het belang van geïnformeerde patiënten op een gezondheidsmarkt, nam ik klakkeloos het advies van de transferverpleegkundige over om mijn vader naar verpleeghuis St Elsewhere over te plaatsen. Het was een nieuw gebouw, onderdeel van een groot concern waar ik nog opdrachten voor had gedaan, dus was het vast wel goed. Twee weken later wist ik wel beter.
Patiënt aan het roer of toch het geld?
Patiënten moeten meer betrokken worden bij hun eigen zorg. Patiëntenparticipatie is dan ook een van de uitgangspunten van het huidige volksgezondheidsbeleid. Maar in wiens belang is dat? In dat van de patiënt die een stem krijgt of in dat van de samenleving die streeft naar minder zorguitgaven in deze tijden van vergrijzing en economische crisis?
Keuzehulpen – u vindt ze op www.kiesbeter.nl
Wellicht hebt u het opgemerkt: eind juni verscheen het advies “De participerende patiënt”. De Raad voor Volksgezondheid en Zorg nam daarin de achterblijvende implementatie van patiëntparticipatie onder de loep. Conclusie: patiënten ervaren een gebrek aan informatie en voor zorgverleners is het onduidelijk wanneer patiëntenparticipatie opportuun is. Daar komt nog bij dat de financiële prikkels voor patiëntparticipatie ontbreken. De aanbevelingen waren duidelijk: we hebben patiënteninformatie, keuzehulpen, individuele zorgplannen, richtlijnen en financiële beloning nodig.
Patiëntenautonomie
Autonomie betekent letterlijk ‘zelf (autos) de wet (nomos) stellen’. Het wordt omschreven als zelfbeschikking, regie voeren over het eigen leven of zelf verantwoordelijkheid nemen. Autonomie ligt ten grondslag aan ontwikkelingen waarvoor de Nederlandse taal blijkbaar te kort schiet: patient-empowerment, patient centeredness, participatory healthcare, shared desicion making. Alle nogal activistische termen. Gewoon lijdelijk je ziekte en behandeling ondergaan zit er niet meer in. De moderne patiënt moet van alles zelf gaan doen.
Prestaties langs de meetlat, maar welke?
Steeds meer wordt aan zorgverleners gevraagd om kritisch naar hun prestaties te kijken. Maar over welke prestatie hebben we het eigenlijk?
Dit nooit meer!
De heer S. is een 56-jarige man die in het kader van de analyse van leverfunctiestoornissen een leverbiopsie moest ondergaan. Het was voor arts-assistent W. zijn derde leverbiopsie, maar de eerste zonder supervisie.
De zorg is ziek: diagnose onbeheerste groei!
Nu de tijden slechter worden is er een sterke focus op de big spender: de gezondheidszorg. Met man en vooral macht wordt gezocht naar middelen en strategieën om het gat-in-de-hand te dichten.
Waardigheid,sleutelwoord in effectieve hulpverlening
Tijdens mijn vakantie in Oostenrijk wandelen wij een berg op met als beloning een heerlijke lunch buiten in de bergzon. Het restaurant op de Maiskogel trekt vooral veel skiërs aan.
Een bezoek aan de spoedeisende hulp
Mijn dochter (5 jaar) valt in de speeltuin en bezeert haar arm. Via de huisarts arriveert ze om 16.00 uur op de afdeling eerstehulp van een groot ziekenhuis.
Waar gaat dat heen met het kostenprobleem?
De laatste maanden is het spannend in de media. Welke partij krijgt de zwarte piet wat betreft de uit de pan rijzende zorgkosten? Artsen die onnodige operaties verrichten omdat juist omzet geld in het laatje brengt?
Huidig zorgsysteem lokt overconsumptie uit
Het Nederlandse zorgstelsel presteert in internationaal vergelijkend onderzoek vaak uitstekend. Wel betalen we in Nederland relatief veel voor onze zorg: 12% van het Bruto National Product.
De waarde van gelijke zorg
Het rapport van het Centraal Planbureau ‘De prijs van gelijke zorg’ gaat uit van een vergelijking tussen de levenslange kosten voor zorg van verschillende groepen in de samenleving